اقدامات اساسی در زمان برداشت عسل

مقدمه

برداشت عسل یکی از مراحل مهم در فرآیند تولید عسل است. در این مرحله، عسل از کندوها جمع‌آوری می‌شود تا بتواند به بازار عرضه شود. برداشت عسل به درستی و با رعایت اقدامات اساسی، برای حفظ کیفیت و سلامت عسل بسیار حائز اهمیت است. در این مقاله، به بررسی اقدامات اساسی در زمان برداشت عسل می‌پردازیم.

اقدامات اساسی در زمان برداشت عسل

 انتخاب زمان مناسب

زمان برای برداشت عسل بسیار مهم است. زنبورداران باید قبل از استخراج منتظر بمانند تا سلول های لانه زنبوری کاملاً بسته شوند. این نشان می دهد که عسل رسیده و آماده برداشت است. برداشت خیلی زود می تواند منجر به عسل با رطوبت بالاتر شود که می تواند منجر به تخمیر یا فساد شود.

انتخاب زمان مناسب برای برداشت عسل یکی از مهم‌ترین عواملی است که بر کیفیت عسل برداشت شده تاثیر می‌گذارد. عسل زمانی آماده برداشت است که شهد گل‌ها به حداکثر غلظت خود رسیده باشد. این زمان معمولاً در اواخر تابستان یا اوایل پاییز است.

برای تشخیص زمان مناسب برداشت عسل، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

1. آزمایش حل کردن عسل: در این روش، مقداری از عسل را در آب سرد حل می‌کنند. اگر عسل به راحتی در آب حل شد، نشان‌دهنده این است که هنوز به حداکثر غلظت خود نرسیده است.
2. آزمایش چسبندگی عسل: در این روش، مقداری از عسل را روی یک سطح صاف می‌ریزند. اگر عسل به راحتی از سطح جدا شد، نشان‌دهنده این است که هنوز به حداکثر غلظت خود نرسیده است.
3. آزمایش بوی عسل: در این روش، بوی عسل را استشمام می‌کنند. اگر بوی خاص عسل (شبیه به ترشی) باشد، نشان‌دهنده این است که زمان برداشت عسل فرا رسیده است.

علاوه بر این، می‌توان از روش‌های زیر نیز برای انتخاب زمان مناسب برداشت عسل استفاده کرد:

1. بررسی میزان فعالیت زنبورها: اگر فعالیت زنبورها در کندو کاهش یافته باشد، نشان‌دهنده این است که زمان برداشت عسل فرا رسیده است.
2. بررسی میزان رطوبت عسل: اگر رطوبت عسل کمتر از 18 درصد باشد، نشان‌دهنده این است که عسل آماده برداشت است.

اگر عسل قبل از رسیدن به حداکثر غلظت خود برداشت شود، کیفیت آن پایین خواهد بود. عسل کم‌غلظت معمولاً آبدار و رقیق است و ماندگاری کمتری دارد. همچنین، عسل کم‌غلظت ممکن است طعم و عطر مطلوبی نداشته باشد.

اگر عسل پس از رسیدن به حداکثر غلظت خود برداشت شود، نیز کیفیت آن پایین خواهد بود. عسل بیش‌غلظت معمولاً سفت و سخت است و برداشت آن دشوار است. همچنین، عسل بیش‌غلظت ممکن است طعم و عطر مطلوبی نداشته باشد.

 استفاده از تجهیزات مناسب

 قبل از شروع فرآیند برداشت، از پوشیدن لباس های محافظ مناسب، از جمله لباس زنبورداری، دستکش و کلاه توری مطمئن شوید. این شما را از نیش زنبور و واکنش های آلرژیک احتمالی محافظت می کند. علاوه بر این، اطمینان حاصل کنید که تمام تجهیزات لازم مانند برس زنبور عسل، چاقوی باز کردن درپوش، عسل‌گیر و ظروف نگهداری را آماده کرده‌اید.

دود دادن کندو

دود دادن کندو در زمان برداشت عسل یکی از روش‌های رایج برای آرام کردن زنبورها و جلوگیری از نیش زدن آنها است. دود باعث تحریک زنبورها برای تولید فرومون‌های آرام‌بخش می‌شود. این فرومون‌ها به زنبورها می‌گویند که خطری وجود ندارد و نیازی به تهاجم ندارند.

برای دود دادن کندو در زمان برداشت عسل، از دستگاه دودی استفاده می‌شود. دستگاه دودی با سوختن موادی مانند روزنامه، چوب یا سایر مواد اشتعال‌زا، دود تولید می‌کند.

دود دادن کندو باید به آرامی و با دقت انجام شود. اگر دود بیش از حد زیاد باشد، می‌تواند باعث تحریک و عصبانیت زنبورها شود.

مراحل دود دادن کندو در زمان برداشت عسل به شرح زیر است:

1. دستگاه دودی را با مواد دودزا پر کنید و آن‌ها روشن کنید و اجازه دهید دود تولید شود.
2. درب کندو را باز کنید و دود را به آرامی به داخل کندو هدایت کنید.
3. دود را به تمام قسمت‌های کندو برسانید، به‌خصوص به قسمت‌هایی که حاوی عسل هستند.
4. پس از اینکه زنبورها آرام شدند، می‌توانید شروع به برداشت عسل کنید.

نکات مهم در دود دادن کندو در زمان برداشت عسل:

1. از دود دادن بیش از حد زیاد خودداری کنید.
2. دود را به آرامی و با دقت به داخل کندو هدایت کنید.
3. دود را به تمام قسمت‌های کندو برسانید، به‌خصوص به قسمت‌هایی که حاوی عسل هستند.

دود دادن کندو در زمان برداشت عسل یک روش ایمن و موثر برای محافظت از زنبوردار در برابر نیش زنبورها است. با رعایت نکات بالا، می‌توانید از این روش به‌طور ایمن استفاده کنید.

 برداشتن قاب‌های کندو

یکی از مهم‌ترین مراحل برداشت عسل برداشت قاب های حاوی عسل در کندوست. سعی کنید از قاب هایی که با عسل پر شده را برداشت کنید. برای این منظور با اهرم کمی قاب را جابجا کنید. در فیلم که در این صفحه آورده ایم به صورت عملی می بینید. پس از بیرون آوردن قاب از کندو، آن را کمی با شدت بر روی کندو تکان دهید. سپس با برس نرم مخصوص، زنبورها را از روی قاب به توی کندو بریزید. سپس آن را در یک کندوی دیگر که دریچه پرواز آن بسته شده بگذارید. برخی همکاران از راهکارهای ابتکاری استفاده می کنند. آن چیزی که بتواند برای شما قابل اجرا در صحرا باشد آن بهترین روش خواهد بود. خیلی دقت کنید که ملکه در این فرایند آسیب نبیند.

باز کردن سرپوش روی شان 

 از یک چاقو یا پولک‌تراش یا یک ابزار الکتریکی باز کردن درپوش برای جدا کردن کلاهک های مومی از لانه زنبوری استفاده کنید. از یک انتها شروع کنید و به سمت دیگر حرکت کنید و مطمئن شوید که هر سلول کاملاً بدون کلاهک است. پوشش های موم را جداگانه جمع آوری کنید، زیرا می توان از آنها برای اهداف مختلفی مانند ساخت شمع یا بالم لب استفاده کرد.

استخراج عسل

شان دارای لانه زنبورهای بدون درپوش را در دستگاه اکستراکتور (عسل گیر) که می تواند دستی یا برقی باشد، قرار دهید. قاب های داخل دستگاه استخراج را بچرخانید تا عسل از سلول ها خارج شود. عسل استخراج شده از کناره های دستگاه استخراج می شود و در پایین جمع می شود. اطمینان حاصل کنید که از یک صافی یا یک الک دوتایی برای حذف هرگونه ناخالصی یا ذرات موم از عسل استفاده کنید.

 نگهداری عسل

 پس از استخراج عسل، آن را به ظروف نگهداری تمیز و استریل شده مانند شیشه های شیشه ای یا ظروف پلاستیکی مخصوص مواد غذایی منتقل کنید. اطمینان حاصل کنید که ظروف محکم بسته شده اند تا از ورود هوا و رطوبت جلوگیری شود. عسل را در جای خنک، خشک و تاریک نگهداری کنید تا کیفیت آن حفظ شود و از تبلور آن جلوگیری شود.

نکته مهم: برای نگهداری طولانی مدت عسل را در ظرفی بریزید که کامل ظرف را بگیرد. یعنی فضای بالای آن خیلی کم باشد. 

حفظ کیفیت عسل بعد از برداشت آن بسیار حائز اهمیت است. عسل باید در ظروف مناسب و تمیز نگهداری شود. همچنین، باید از افزودن هرگونه مواد خارجی یا آلوده به عسل خودداری کرد. این شامل مواد شیرین‌کننده، رنگ‌دهنده‌ها و هرگونه مواد اضافی دیگر است.

برچسب‌گذاری و تعیین تاریخ و شماره دسته‌بندی

برچسب‌گذاری عسل یکی از مراحل مهم در بازاریابی و فروش عسل است. برچسب عسل باید اطلاعات مهمی مانند نام و آدرس تولیدکننده، نوع عسل، تاریخ برداشت، تاریخ انقضا و شماره دسته‌بندی را شامل شود.

اطلاعات مورد نیاز برچسب عسل

اطلاعات مورد نیاز برچسب عسل عبارتند از:

1. نام و آدرس تولیدکننده: این اطلاعات باید به‌طور واضح و خوانا در برچسب عسل ذکر شود.
2. نوع عسل: نوع عسل باید به‌طور واضح و خوانا در برچسب عسل ذکر شود. برخی از انواع عسل عبارتند از:

• عسل طبیعی
• عسل ارگانیک
• عسل طعم‌دار
• عسل خام

1. تاریخ برداشت: تاریخ برداشت عسل باید به‌طور واضح و خوانا در برچسب عسل ذکر شود. این اطلاعات به مصرف‌کننده کمک می‌کند تا کیفیت عسل را ارزیابی کند.
2. تاریخ انقضا: تاریخ انقضا عسل باید به‌طور واضح و خوانا در برچسب عسل ذکر شود. این اطلاعات به مصرف‌کننده کمک می‌کند تا عسل را در زمان مناسب مصرف کند.
3. شماره دسته‌بندی: شماره دسته‌بندی عسل باید به‌طور واضح و خوانا در برچسب عسل ذکر شود. این اطلاعات به تولیدکننده کمک می‌کند تا در صورت بروز مشکل در عسل، آن را پیگیری کند.

نحوه برچسب‌گذاری عسل

برچسب عسل باید به‌طور واضح و خوانا باشد. اطلاعات برچسب باید به‌طور دقیق و بدون غلط املایی نوشته شود. همچنین، برچسب باید به‌طور محکم به ظرف عسل بچسبد تا از جدا شدن آن جلوگیری شود.

اهمیت برچسب‌گذاری عسل

برچسب‌گذاری عسل مزایای زیر را دارد:

1. معرفی تولیدکننده و محصول: برچسب عسل به مصرف‌کننده کمک می‌کند تا تولیدکننده و محصول را شناسایی کند.
2. ارائه اطلاعات به مصرف‌کننده: برچسب عسل اطلاعات مهمی مانند نوع عسل، تاریخ برداشت، تاریخ انقضا و شماره دسته‌بندی را به مصرف‌کننده ارائه می‌دهد.
3. جلوگیری از تقلب: برچسب‌گذاری عسل به جلوگیری از تقلب در محصولات عسل کمک می‌کند.

تعیین تاریخ و شماره دسته‌بندی عسل

تاریخ برداشت عسل باید توسط تولیدکننده بر اساس تاریخ برداشت عسل از کندو تعیین شود. تاریخ انقضا عسل نیز باید توسط تولیدکننده بر اساس نوع عسل و شرایط نگهداری آن تعیین شود. شماره دسته‌بندی عسل نیز باید توسط تولیدکننده به‌صورت یکتا برای هر دسته از عسل تعیین شود.

نکات مهم در تعیین تاریخ و شماره دسته‌بندی عسل

1. تاریخ برداشت عسل باید دقیق باشد.
2. تاریخ انقضا عسل باید بر اساس نوع عسل و شرایط نگهداری آن تعیین شود.
3. شماره دسته‌بندی عسل باید یکتا باشد.

شرایط نگهداری عسل

عسل یک محصول طبیعی است که ماندگاری بالایی دارد. با این حال، برای حفظ کیفیت و طعم عسل، باید آن را در شرایط مناسب نگهداری کرد.

• دما: عسل باید در دمای پایین و ثابت نگهداری شود. دمای ایده‌آل برای نگهداری عسل بین 15 تا 20 درجه سانتیگراد است.
• رطوبت: عسل باید در محیط خشک نگهداری شود. رطوبت بالای محیط باعث جذب رطوبت توسط عسل و فساد آن می‌شود.
• نور: عسل باید در محیط تاریک نگهداری شود. نور خورشید باعث تجزیه قندهای موجود در عسل و تغییر رنگ و طعم آن می‌شود.

نکات مهم در نگهداری عسل:

• عسل را در ظرف‌های شیشه‌ای یا پلاستیکی با درب محکم نگهداری کنید.
• عسل را در یخچال یا فریزر نگهداری نکنید.
• عسل را در کنار مواد غذایی با بوی قوی نگهداری نکنید.

آزمایشات کیفی عسل

آزمایشات کیفی عسل برای تعیین کیفیت و سلامت عسل انجام می‌شود. این آزمایشات توسط آزمایشگاه‌های تخصصی انجام می‌شود.

انواع آزمایشات کیفی عسل

آزمایشات فیزیکوشیمیایی: این آزمایشات برای تعیین خواص فیزیکی و شیمیایی عسل انجام می‌شوند. برخی از این آزمایشات عبارتند از:

• تعیین درصد رطوبت
• تعیین درصد قندها
• تعیین درصد مواد جامد غیرقابل حل
• تعیین pH
• تعیین هدایت الکتریکی
• تعیین هیدرولیز فروکتوز
• تعیین هیدروکسی متیل فورفورال

آزمایشات میکروبیولوژیکی: این آزمایشات برای تعیین میزان آلودگی میکروبی عسل انجام می‌شوند. برخی از این آزمایشات عبارتند از:

• شمارش کلی میکروب‌ها
• شمارش باکتری‌های لاکتیک
• شمارش مخمرها و کپک‌ها
• شمارش کلی میکروب‌های گرم منفی
• شمارش کلی میکروب‌های گرم مثبت

تعیین درصد رطوبت

درصد رطوبت عسل یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده کیفیت عسل است. عسل با رطوبت بالا بیشتر در معرض فساد قرار دارد. درصد رطوبت عسل طبیعی معمولاً بین 17 تا 20 درصد است. البته درصد رطوبت برخی از عسل‌های طبیعی شمال ممکن است تا 23 درصد هم برسد.

تعیین درصد قندها

قندها یکی از مهم‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده عسل هستند. درصد قندها در عسل طبیعی معمولاً بین 70 تا 80 درصد است. قندهای اصلی موجود در عسل عبارتند از گلوکز، فروکتوز و ساکارز.

تعیین درصد مواد جامد غیرقابل حل

مواد جامد غیرقابل حل در عسل شامل ذرات گرده گل، موم و سایر ناخالصی‌ها هستند. درصد مواد جامد غیرقابل حل در عسل طبیعی معمولاً بین 0.1 تا 0.5 درصد است.

تعیین pH

pH عسل یکی از عوامل تعیین‌کننده طعم و ماندگاری آن است. pH عسل طبیعی معمولاً بین 3.2 تا 4.5 است.

تعیین هدایت الکتریکی

هدایت الکتریکی عسل نشان‌دهنده میزان محتوای قندهای محلول در آن است. هدایت الکتریکی عسل طبیعی معمولاً بین 0.3 تا 0.7 میلی‌سیمنت بر سانتی‌متر است.

تعیین هیدرولیز فروکتوز

هیدرولیز فروکتوز در عسل نشان‌دهنده میزان فساد آن است. هیدرولیز فروکتوز در عسل طبیعی معمولاً کمتر از 5 درصد است.

تعیین هیدروکسی متیل فورفورال

هیدروکسی متیل فورفورال (HMF) یک ترکیب شیمیایی است که در اثر حرارت دیدن عسل تشکیل می‌شود. HMF در عسل طبیعی معمولاً کمتر از 40 میلی‌گرم در کیلوگرم است.

آزمایشات میکروبیولوژیکی

آزمایشات میکروبیولوژیکی عسل برای تعیین میزان آلودگی میکروبی آن انجام می‌شود

نتیجه‌گیری

برداشت عسل به درستی و با رعایت اقدامات اساسی بسیار حائز اهمیت است. این اقدامات شامل انتخاب زمان مناسب، استفاده از تجهیزات مناسب، استفاده از روش‌های صحیح برداشت، حفظ کیفیت عسل و برچسب‌گذاری و تاریخ‌گذاری است. همچنین، نگهداری عسل در شرایط مناسب و انجام آزمایشات کیفیت نیز برای حفظ کیفیت و بهداشت عسل بسیار مهم است. با رعایت این اقدامات، می‌توانید عسل با کیفیت و ایمنی بالا را به بازار عرضه کنید.

https://www.aparat.com/v/hH8Mm