گل آفتابگردان دوست زنبور عسل

مقدمه

در یک مطالعه جدید مزارع آفتابگردان فوایدی را برای زنبورهای عسل  نشان می‌دهد. محققان دریافتند حتی سطوح پایین سطح زیر کشت آفتابگردان در نزدیکی با کاهش آلودگی کنه واروآ در کلنی‌های زنبور عسل مرتبط است و تغذیه گرده گل آفتابگردان نیز به دفع کنه‌ها کمک می‌کند.

Varroa destructor یا کنه نابودگر به درستی نامگذاری شده است. این یک کنه انگلی زنبورهای عسل آسیایی ( Apis cerana ) است که به زنبورهای عسل اروپایی ( Apis mellifera ) نیز سرایت کرده و سپس در بیشتر نقاط جهان می‌چرخد و ویرانی به بار می‌آورد. جایزه مشکوک‌ترین و مشکل‌سازترین آفات و بیماری های زنبور عسل به این حشره می‌رسد.⁠

کنه واروا مکنده همولنف زنبور

دانشمندان مدت‌ها فکر می‌کردند که کنه‌های واروآ مانند سایر کنه‌ها هستند - مکنده‌های خونی که بیماری‌ها را منتقل می‌کنند - و عمده آسیبی که ایجاد می‌کنند ناشی از بیماری‌هایی است که منتشر می‌کنند. حتی بدون انتشار بیماری، کنه‌های واروآ به زنبورها آسیب می‌رسانند، زیرا آنها در واقع همولنف قابل جایگزینی (معادل خون زنبور) را نمی‌خورند. بلکه بدن چاق آن را می خورند. به نظر می رسد این موضوع خوش‌بینانه است ولی نامی گمراه کننده است. بدن چاق زنبور عسل کمی شبیه کبد انسان است. این بدن در سیستم ایمنی زنبور عسل و توانایی آن برای زنده ماندن در زمستان و سم‌زدایی آفت‌کش‌ها نقش دارد. هر روشی برای کاهش بارهای واروآ موهبت بزرگی برای زنبورهای عسل و نگهبانان آنها خواهد بود. 

مطالعه جدیدی که در ماه دسامبر در مجله اقتصادی حشره‌شناسی منتشر شد، شواهد اولیه ای را ارائه می دهد که نشان می‌دهد آفتابگردان ( Helianthus annuus ) ممکن است در دفع برخی از کنه‌های نابودگر بدن را کمک کند.

آفتابگردان غذای عالی زنبور

گرده و شهد آفتابگردان (و برخی دیگر از اعضای خانواده Asteraceae) از نظر پروتئین فقیر هستند و لیکن به طور کلی منبع تغذیه‌ای برای زنبورها به حساب می‌آیند. با این حال، از دیدگاه سلامت کلی، گرده و شهد آفتابگردان غذای عالی به نظر می‌رسند، زیرا ممکن است به کاهش انگل‌ها کمک کنند. ایوان پالمر یانگ، فوق دکترا در آزمایشگاه تحقیقات زنبور عسل وزارت کشاورزی ایالات متحده در بلتسویل، مریلند، نویسنده اصلی این مطالعه جدید است. آزمایش‌های قبلی روی زنبورهای بامبل نشان داده بود که گرده‌ی آفتابگردان عفونت‌های یک انگل خاص را به شدت کاهش می‌دهد، بنابراین، پالمر یانگ می‌گوید: «ما می‌خواستیم ببینیم که آیا زنبورهای عسل ممکن است مزایای مشابه و کاهش عفونت را از آفتابگردان دریافت کنند.

بررسی مقاومت زنبور به انگل و ویروس

این مطالعه چهار آزمایش مختلف را در بر می گیرد که دو انگل و چندین ویروس را بررسی کردند، اما تنها دو آزمایش نتایج قابل توجهی را نشان دادند. نویسندگان یافته‌های خود را اینطور خلاصه می‌کنند: «اگرچه ما اثرات قابل‌توجهی از گرده‌ی آفتابگردان بر روی اندوپارازیت‌ها [ Nosema ceranae ] یا ویروس‌ها در محیط‌های آزمایشگاهی یا مزرعه پیدا نکردیم، گرده‌ی آفتابگردان با کاهش سطح کنه‌های Varroa در کلنی‌های زنبور عسل مرتبط بود.»

در یک آزمایش، دانشمندان گرده‌های مکمل (گرده آفتابگردان، گرده گل‌های وحشی، یا غذای  پروتئین مصنوعی) را برای کلنی‌های زنبورهای عسل در اواخر تابستان که سطح کنه واروا اغلب شروع به افزایش می‌کند، عرضه کردند. کلنی‌هایی که گرده آفتابگردان مکمل دریافت کردند، نسبت به زنبورهایی که دانه‌های گرده مصنوعی دریافت کردند ، کاهش 2.75 برابری در سطح آلودگی کنه واروا مشاهده کردند. (گروه دریافت‌کننده گرده گل‌های وحشی کنه های بیشتری نسبت به گروه‌هایی داشتند که با گرده آفتابگردان تغذیه شده بودند، اما این تفاوت از نظر آماری معنی‌دار نبود.)

آفتابگردان نقش مهمی در جلوگیری از کنه واروا

شاید مهم‌ترین یافته از آزمایش این بود که به ارتباط کنه واروا پرداخت. سطوح آلودگی به کنه و سطح زیر کشت محصول آفتابگردان! دانشمندان دریافتند که زنبورهای عسل واقع در نزدیکی مزارع آفتابگردان دارای سطوح کمتر کنه‌ها هستند - حتی زمانی که پوشش کل زمین توسط آفتابگردان کم بود (متوسط 0.32 درصد). مدل‌های آن‌ها پیش‌بینی کردند که دو برابر شدن سطح زیر کشت آفتابگردان در فاصله دو مایلی زنبورستان منجر به کاهش 28 درصدی آلودگی کنه‌ها می‌شود. محققان خاطرنشان می کنند که این الگو یک همبستگی است و برخی از عوامل دیگر مربوط به داشتن آفتابگردان در مجاورت - برای مثال شیوه‌های مدیریتی مختلف توسط زنبورداران یا قرار گرفتن در معرض آفت‌کش‌ها - ممکن است دلیل بارهای کمتر کنه باشد. با این وجود، پالمر یانگ می‌گوید که نکته مهم این کار این است که «به نظر می‌رسد که آفتابگردان در برابر یک تهدید بزرگ برای زنبورهای عسل (مثلا کنه‌ها) محافظت می‌کند؛ کل سطح کشت اختصاص داده شده به آفتابگردان در ایالات متحده از سال 1980 به میزان 2 درصد در سال کاهش یافته است. 

نویسندگان خاطرنشان می کنند که تغییرات بازار و سیاست که منجر به تغییرات در کشاورزی در داکوتا شد، در این کاهش نقش داشته است. در دهه 1980، زمین‌های کشاورزی با کیفیت پایین به عنوان بخشی از برنامه حفاظت ذخایر (CRP) به علفزار (غنی از گل) تبدیل شد - تغییری که احتمالاً برای زنبورهای مختلف مفید است. پس از سال 2000، هم سطح زیر کشت آفتابگردان و هم سطح زیر کشت CRP با ذرت و سویا جایگزین شد. نویسندگان خاطرنشان می‌کنند: «بین سال‌های 2006 و 2016، 53 درصد از زمین‌های CRP در اطراف زنبورستان‌های داکوتای شمالی و جنوبی به تولید محصول تبدیل شد، اما تنها 8 درصد برای محصولات زنبور دوست استفاده شد.» این منطقه میزبان 75 درصد سطح زیر کشت آفتابگردان ایالات متحده و همچنین 40 درصد از زنبورهای عسل ایالات متحده در طول تابستان است.

نویسندگان اضافه کردند که آنها هنوز شواهد کافی برای توصیه تغییرات خاص در کاربری زمین ندارند، اما پالمر-یانگ می گوید: «اگر آفتابگردان به همان اندازه که توسط همبستگی‌های سطح چشم انداز ما نشان می دهد، عامل مهمی در پیشگیری آلودگی کنه ها باشد... سطح کشت بیشتر آفتابگردان در فاصله یک یا دو مایلی زنبورستان می‌تواند کلنی‌ها را به زیر سطح آلودگی برساند که نیاز به درمان کندو با آکاراسیدها (یعنی مواد شیمیایی کنترل‌کننده کنه) دارند.

پالمر یانگ خلاصه ای شاعرانه برای مقاله ارائه کرد:

مزارع آفتابگردانی که در جلوی چشم‌ ما شکوفا می شوند،

برای بسیاری از زنبورهای عسل لذت بخشند.

اما با شادی زرد روشن که توسط ذرت و سویا جابه جا شده بود،

زنبورهای عسل ممکن است  کنه‌های خود را از دست بدهند.

به عبارت دیگر، اگر تحقیقات بیشتر از آفتابگردان به عنوان یک عامل ضد انگلی برای کنه های واروآ حمایت می کند، تعجب نکنید اگر زنبورداران شروع به پرتاب دانه های آفتابگردان به هر کجا کنند.

مطالعه مقاله اصلی>