شهد چیست؟

شَهد (به فرانسوی: nectar) مایعی مملو از قند است که درون گل‌ها، به منظور جذب جانوران گرده‌افشان تولید می‌گردد یا در خارج از گل‌ها برای تغذیه جاندارانی که با گیاه رابطه همیاری دارند تولید می‌گردد. شهد توسط غده‌هایی به نام شهددان (به انگلیسی: nectary) تولید می‌گردد.

شهد چیست؟

شهد گل ها عمدتاً برای جذب گرده افشان های میوه خوار همانند خفاش ها ،مرغ مگس خوار ،پرندگان آفتابی وحشرات عمل می کند . شهد معمولاً در پایه پرچم های گل قرار دارند که حیوانات چراگر با گل تماس گرفته و گرده انتقال داده شود. بیشتر گل‌ها فقط مقادیر نسبتاً کمی شهد ترشح می‌کنند که گرده افشانی متقابل را تشویق می‌کند، زیرا حیوانات برای دریافت یک وعده غذایی کامل باید از چندین گل بازدید کنند. برخی از حشرات، به طور کلی به عنوان سارقان شهد شناخته شده، اندام های جنسی گل ها را اغلب با نفوذ به بیرون گل به جای ورود به آن دور می زنند تا شهد بدست آورند،. به این ترتیب، سارقان شهد بدون تسهیل در گرده افشانی ، پاداش شهد را می دزدند.

شهد کاملیا

نوشگاه عضو ترشح کننده نوعی ماده قندی بنام نوش است که بر روی نهنج گل به صورت برجسته یا به شکل حلقوی (در قسمت داخل یا خارج پایه پرچم‌ها) دیده می‌شود یا آنکه ممکن است به صورت صفحه قرصی شکل و غیره در آید. در بعضی گیاهان تیره آلاله جام گل از تغییر شکل پرچم‌ها به اعضای مولد نوش که کم و بیش ظاهر گلبرگ مانند دارند، حاصل می‌شود.

شهد از نظر اقتصادی ماده‌ای با ارزش است زیرا برای تولید عسل توسط زنبوران به کار گرفته می‌شود گذشته از این، شهد در کشاورزی و باغبانی هم مفید است و کاربرد دارد چرا که بسیاری از پرندگان شکارچی حشرات مضر همچون مرغ مگس خوار و پروانه‌ها از شهد تغذیه می‌کنند.

نوشگاه 

نوشگاه یا نکتاری بافتی گلی است که در مکان‌های مختلف گل یافت می‌شود و یکی از چندین ساختار گل ترشحی از جمله الایوفورها و اسموفورها است که به ترتیب شهد، روغن و رایحه تولید می‌کنند. عملکرد این ساختارها جذب گرده افشان های بالقوه است که ممکن است شامل حشرات از جمله زنبورها و پروانه ها و مهره دارانی مانند مرغ مگس خوار و خفاش ها باشد. شلیل می تواند در هر قسمت گلی وجود داشته باشد، اما ممکن است نمایانگر یک قسمت اصلاح شده یا یک ساختار جدید نیز باشد.

انواع مختلف نوشگاه گلی 

نهنج(گیرنده: خارج از غده، بین کمانی)

گل بنه

گل پوشه 

کاسبرگ

گلبرگ (تاج گل)

پرچم (پرچمی ؛ فیلامنت، بساک، فاقد توانایی تولید)

مادگی (مربوطه به ماده، کلاله‌، سبک ها)

تخمدان ها

اکثر اعضای نعنائیان دارای یک دیسک شهد ساز هستند که پایه تخمدان را احاطه کرده و از رشد بافت تخمدان حاصل می شود. در بیشتر شب بویان شهد در پایه رشته پرچم قرار دارد. بسیاری از تک لپه ها شهدهای تیغه ای دارند که در حاشیه متمایز برچه ها قرار دارند. اینها شهد را از منافذ کوچک روی سطح مجموعه مادگی ترشح می کنند. نوشگاه همچنین ممکن است از نظر رنگ، تعداد و تقارن متفاوت باشد.  نوشگاه را می توان به دو دسته ساختاری یا غیر ساختاری نیز تقسیم کرد. نوشگاه ساختاری به نواحی خاصی از بافت اطلاق می شود که شهد تراوش می کند، مانند انواع شهد گلی که قبلا ذکر شد. شهدهای غیر ساختاری به ندرت شهد را از بافت های تمایز نیافته ترشح می کنند. انواع مختلف نوشگاه گلی بسته به گرده افشانی که از شهد گیاه تغذیه می کند، به صورت همزمان رشد کردند. شهد از سلول های اپیدرمی شهدها که سیتوپلاسم متراکمی دارند به وسیله تریکوم ها یا روزنه های اصلاح شده ترشح می شود . بافت عروق مجاور آبکش را هدایت می کند و قندها را به ناحیه ترشح می رساند، جایی که از طریق وزیکول های بسته بندی شده توسط شبکه آندوپلاسمی از سلول ها ترشح می شود .  سلول های زیر اپیدرمی مجاور نیز ممکن است ترشحی باشند. گلهایی که نوشگاه بلندتری دارند، گاهی  برای کمک به حمل و نقل در مسافت طولانی تر کمک می کنند. 

نوعی ارکید منبع شهد عالی

گرده افشان ها از شهد تغذیه می کنند و بسته به محل شهد، گرده افشان به لقاح و برون زدگی گیاه کمک می کند، زیرا آنها بر روی اندام های تولید مثل، پرچم و مادگی گیاه و گرده ها را جمع آوری یا رسوب می دهند. شهد حاصل از شهدهای گل گاهی اوقات به عنوان پاداش برای حشراتی مانند مورچه ها استفاده می شود که از گیاه در برابر شکارچیان محافظت می کنند. بسیاری از خانواده های گل، خار شهد ایجاد کرده اند. این خارها برآمدگی هایی با طول های مختلف هستند که از بافت های مختلف مانند گلبرگ ها یا کاسبرگ ها تشکیل شده اند. آنها به گرده افشان ها اجازه می دهند تا روی بافت دراز فرود بیایند و راحت تر به شهد رسیده و پاداش شهد را بدست آورند. ویژگی‌های مختلف خار، مانند طول یا موقعیت آن در گل، ممکن است نوع گرده‌افشانی را که از گل بازدید می‌کند، تعیین کند. 

دفاع از گیاه خواری اغلب یکی از نقش های نوشگاه خارج گل است. نوشگاه گل نیز می تواند در دفاع نقش داشته باشد. علاوه بر قندهای موجود در شهد، پروتئین های خاصی نیز ممکن است در شهد ترشح شده توسط شهد گل یافت شود. در گیاهان تنباکو ، این پروتئین ها دارای خواص ضد میکروبی و ضد قارچی هستند و می توانند برای محافظت از سطح مادگی در برابر برخی عوامل بیماری زا ترشح شوند. 

گل بنفش فام بسته زعفران

نوشگاه های گل به دلیل گرده افشان های مختلفی که از گل ها بازدید می کنند، تکامل یافته و به انواع مختلف شلیل تبدیل شده اند. در ملاستوماسه(نوعی گیاهان دولپه استوایی)، انواع مختلف نوشگاه گل تکامل یافته و بارها از بین رفته است. گلهایی که از اجدادشان شهد تولید می کردند و شهد داشتند ممکن است به دلیل عدم مصرف شهد توسط گرده افشان ها، مانند گونه های خاصی از زنبورها ، توانایی تولید شهد خود را از دست داده باشند . در عوض آنها بر تخصیص انرژی به تولید گرده متمرکز شدند. گونه هایی از آنژیوسپرم ها که شهد دارند از شهد برای جذب گرده افشان هایی که شهد مصرف می کنند مانند پرندگان و پروانه ها استفاده می کنند. درBromeliaceae ، nectaries سپتال (شکلی از شهد ژنوئسیال) در گونه هایی که حشرات یا پرندگان گرده افشانی می کنند رایج است. در گونه هایی که با باد گرده افشانی می شوند، نوشگاه اغلب وجود ندارد، زیرا گرده افشانی وجود ندارد که برای آن پاداشی ارائه کند. در گل هایی که عموماً توسط ارگانیسم های زبان دراز گرده افشانی می شوند مانند برخی مگس ها ، پروانه ها ، پروانه ها و پرندگان، نوشگاه در تخمدان ها رایج است زیرا می توانند هنگام گرده افشانی به پاداش شهد برسند. کاسبرگ و گلبرگ نوشگاه اغلب در گونه هایی که توسط حشرات زبان کوتاه گرده افشانی می شوند که نمی توانند تا این حد به گل برسند، شایع تر است. 

منبع شهد

منبع شهد یک گیاه گلدار است که به عنوان بخشی از استراتژی تولید مثل خود شهد تولید می کند. این گیاهان شهد ایجاد می کنند که حشرات گرده افشان و گاهی حیوانات دیگر مانند پرندگان را به خود جذب می کند.

گیاهان منشا شهد برای زنبورداری و همچنین در کشاورزی و باغداری مهم هستند. استفاده از آنها به ویژه برای کشاورزی ارگانیک و باغبانی ارگانیک مهم است ، جایی که آنها نه تنها برای جذب گرده افشان برای محصولات زراعی عمل می کنند، بلکه زیستگاهی برای حشرات مفید و سایر حیواناتی که کنترل آفات را فراهم می کنند نیز فراهم می کنند.

در باغ ها اغلب منابع شهد برای جذب پروانه ها و مرغ مگس خوار تهیه می شود.

عسلک ریخته شده بر روی برگ

منبع عسلک

این لیستی از منابع عسلک است . عسلک یک ماده قندی دفع شده از حشرات مکنده شیره گیاهی مانند شته ها یا فلس ها است. درختان زیادی وجود دارند که میزبان شته ها و حشرات فلس دار هستند که عسلک تولید می کنند.

امیدواریم که این مطالب برای شما مفید واقع شده باشد.

لطفا با لایک کردن ما را در تولید محتوای دست اول و منحصر به فرد تشویق کنید.