معجون عسل سیاهدانه: خواص، تهیه و کاربردها

معجونی شگفت انگیز از دل طبیعت: عسل و سیاه دانه

از دیرباز، بشر در جستجوی گنجینه های طبیعی برای حفظ سلامتی و التیام بیماری ها بوده است. در این میان، ترکیب دو ماده ی شگفت انگیز، عسل و سیاه دانه، معجونی بی نظیر را به ارمغان آورده که خواص شگفت انگیزی برای سلامتی دارد.

سیاه دانه، ملقب به "دانه ی شفا"، با طبع گرم و خشک خود، گنجینه ای از آنتی اکسیدان ها و ترکیبات ضد التهابی است. این دانه ی سیاه رنگ، سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده، به مبارزه با عفونت ها می پردازد و از بدن در برابر بیماری های مختلف محافظت می کند.

عسل، طلای ناب طبیعت، سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و آنزیم های مفید است. این ماده ی شیرین و گوارا، انرژی بدن را افزایش داده، به هضم غذا کمک می کند و خواص ضد میکروبی و ضد التهابی دارد. اگر به دنبال مطالب ارزشمند و علمی از خواص سیاهدانه و عسل هستید لطفا تا پایان مطالب با ما همراه باشید. ما ابتدا خواص سیاهدانه را به صورت اجمالی بررسی می کنیم و سپس کمی درباره خواص عسل مطالبی می آید و سپس خواص ترکیب این دو ماده مغذی خواهد آمد.

بررسی اجمالی

سیاه دانه (Nigella sativa) گیاهی گلدار بومی آسیا و مدیترانه است. هزاران سال است که از دانه آن برای تهیه دارو استفاده می‌شود.

ابن سینا در کتاب «قانون پزشکی» به سیاه دانه اشاره می‌کند، زیرا دانه‌ها انرژی بدن را تقویت می‌کنند و به بهبودی خستگی و ناامیدی کمک می‌کنند. سیاه‌دانه و روغن آن سابقه طولانی در استفاده از فرهنگ و سنن در تمدن هند، ایران و عرب به عنوان غذا و دارو دارند [1]  . این دانه‌ها به طور سنتی در کشورهای جنوب شرقی آسیا و خاورمیانه برای درمان بسیاری از بیماری‌‌ها و بیماری‌ها از جمله آسم، برونشیت، روماتیسم و ​​بیماری‌های التهابی مرتبط استفاده می‌شود.  کاربردهای فراوان آن باعث شده است که نیگلا به عربی «حبة البرکه»، به معنای بذر برکت، اطلاق شود. تنتور تهیه شده از دانه‌ها در سوء هاضمه، بی اشتهایی، اسهال، قطره چکان، آمنوره و دیسمنوره و در تهیه کرم‌ها و درمان جو‌ش‌های پوستی مفید است. در استفاده موضعی و پوستی این روغن به عنوان یک ضد عفونی کننده و بی حس کننده موضعی استفاده می‌شود. دانه‌های سیاه‌دانه بو داده شده به صورت داخلی برای جلوگیری از استفراغ داده می‌شود [2] ، [3] ، [4] ، [5] .

گیاه سیاهدانه

سیاهدانه گیاهی گلدار یک ساله است. ارتفاع آن به 20 تا 30 سانتی متر (7.9 تا 11.8 اینچ) می رسد و دارای برگ های نیزه ای خطی است. گل‌های ظریف سیاهدانه 5 تا 10 گلبرگ دارند و رنگ آنها معمولاً زرد، سفید، صورتی، آبی کم رنگ یا بنفش کم رنگ است. میوه گیاه کپسولی بزرگ و متورم متشکل از 7-3 فولیکول یکپارچه است که هر کدام دارای دانه‌های متعدد است. دانه‌های سیاه رنگ مسطح، مستطیل و زاویه‌دار، قیفی شکل، به طول 0.2 سانتی متر و 0.1 سانتی متر عرض هستند.

ترکیب شیمیایی سیاهدانه

مطالعات گسترده ای برای شناسایی ترکیبات دانه زیره سیاه انجام شد، مواد تشکیل دهنده دانه سیاهدانه شامل: روغن نافرار، پروتئین، آلکالوئید، ساپونین و اسانس می‌باشد.

روغن نافرّار(40-32%) حاوی: اسیدهای چرب غیراشباع است که شامل: آراشیدونیک، ایکوسادینوئیک، لینولئیک، لینولنیک، اولئیک، آلمیتولئیک، پالمیتیک، استئاریک و اسید میریستیک و همچنین بتا-سیتوسترول، سیکلواکالنول، سیکلو استرول استرول و سیکلوآرتنول است. گلوکزیدها ( 6).

روغن فرار (0.4-0.45%) حاوی اسیدهای چرب اشباع است که شامل: نیگلون که تنها جزء کربونیل روغن است، تیموکینون، تیموهیدروکینون، دیتیموکینون، تیمول، کارواکرول، α و β- است. روغن فرار دانه پینن، دی لیمونن، دی سیترونلول، پی-کیمین نیز حاوی: پی-کیمین، کارواکرول، تی-آنیتول، تریپینئول-4 و لونگیفولیناین است ( 6 ، 7 ، 8 ).

الکالوئیدها: دانه زیره سیاه دارای دو شکل مختلف از آلکالوئید است: آلکالوئید ایزوکینولین که شامل: نیگلی سیمین، نیگللیسیمین ان-اکسید و آلکالوئید پیرازول که شامل: نیگلیدین و نیگلیسین است ( 6 ، 7 ).

ساپونین‌ها: دانه‌های سیاهدانه همچنین دارای ساپونین و آلفا هدرین بوده و به مقدار کمی کارون، لیمونن و سیترونلول دارند و همچنین مقادیر نسبتاً خوبی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف مانند آهن، کلسیم، پتاسیم، روی، فسفر و مس را فراهم می‌کنند ( 6 ، 7 ).

مواد مغذی سیاهدانه

ترکیبات غذایی سیاهدانه ویتامین‌ها، کربوهیدرات‌ها، عناصر معدنی، چربی‌ها و پروتئین‌هایی است که شامل هشت یا نه اسید آمینه ضروری است. صالح الجاسر در عربستان با آنالیز تقریبی دانه های زیره سیاه ترکیبی از 20.85 درصد پروتئین، 38.20 درصد چربی، 4.64 درصد رطوبت، 4.37 درصد خاکستر، 7.94 درصد فیبر خام و 31.94 درصد کربوهیدرات کل را مشاهد کرد.

ترکیبات دارویی و موثره سیاهدانه

بیشتر اثرات فارماکولوژیک به دلیل ترکیب کینین است که تیموکینون در آن عمدتاً فراوان است. تیموکینون دارای فعالیت ضد تشنج ( 8-9) ، آنتی اکسیدان ( 10)، ضد التهاب (11)، ضد سرطان ( 12)، ضد باکتری ( 13) و فعالیت ضد قارچی ( 14) است.

خواص شگفت انگیز عسل

عسل، مایع شیرین و گوارایی که از شهد گل ها توسط زنبور عسل به دست می آید، نه تنها طعم لذیذی دارد، بلکه سرشار از خواص درمانی و فواید سلامتی برای بدن انسان است.

برخی از مهم ترین خواص عسل عبارتند از:

منبع غنی از آنتی اکسیدان ها: عسل حاوی آنتی اکسیدان های قوی مانند فلاونوئیدها و پلی فنول ها است که به خنثی کردن رادیکال های آزاد در بدن کمک می کنند. رادیکال های آزاد مولکول های ناپایدار هستند که می توانند به سلول های بدن آسیب برسانند و منجر به بیماری های مختلف شوند. آنتی اکسیدان های موجود در عسل از سلول ها در برابر این آسیب ها محافظت می کنند.

تقویت سیستم ایمنی بدن: عسل به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند و بدن را در برابر عفونت ها و بیماری ها مقاوم تر می سازد. این خاصیت عسل به دلیل وجود آنتی اکسیدان ها، ویتامین ها و مواد معدنی موجود در آن است.

بهبود عملکرد گوارش: عسل به هضم غذا کمک می کند و از مشکلات گوارشی مانند نفخ، یبوست و اسهال می کاهد. همچنین عسل خاصیت ضد باکتریایی دارد و می تواند به مبارزه با عفونت های معده و روده کمک کند.

کاهش التهاب: عسل خاصیت ضد التهابی دارد و می تواند به تسکین درد و التهاب ناشی از آرتروز، روماتیسم و سایر بیماری های التهابی کمک کند.

درمان سرفه و سرماخوردگی: عسل خاصیت ضد میکروبی و ضد ویروسی دارد و می تواند به درمان سرفه، سرماخوردگی و گلودرد کمک کند. همچنین عسل به تسکین سرفه و احتقان کمک می کند و خواب را بهبود می بخشد.

افزایش انرژی بدن: عسل منبع طبیعی قند است و به افزایش انرژی بدن کمک می کند. عسل همچنین به بهبود عملکرد مغز و حافظه کمک می کند.

تقویت پوست و مو: عسل خاصیت مرطوب کنندگی دارد و می تواند به حفظ رطوبت پوست و مو کمک کند. همچنین عسل خاصیت ضد باکتریایی دارد و می تواند به درمان آکنه و سایر مشکلات پوستی کمک کند.

بهبود کیفیت خواب: عسل به آرامش اعصاب و عضلات کمک می کند و خواب را بهبود می بخشد. همچنین عسل می تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند.

علاوه بر این خواص، عسل فواید دیگری نیز دارد که در صورتی که علاقمند به مطالعه بیشتر هستید اینجا را کلیک کنید.

تهیه معجون های سیاهدانه

برای تهیه این معجون، روش‌های مختلفی وجود دارد. یک روش رایج عبارت است از:

- سیاه دانه را پودر کنید و بلافاصله با عسل ترکیب کنید. نسبت ترکیب سیاه دانه و عسل نیز، 1 به 3 است. برای مثال، 1 قاشق پودر سیاه دانه باید با 3 قاشق عسل ترکیب کنید.

- برای مصرف عمومی این معجون، هر 8 ساعت 1 قاشق مرباخوری باید مصرف شود، ولی باید در نظر داشت که معجون عسل و سیاه دانه با تشخیص پزشک باید مصرف شود، زیرا مصرف خودسرانه این معجون می‌تواند عوارض جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد.

 نکات کلیدی در مصرف سیاه دانه

• سیاهدانه را با مصلح مصرف کنید. مصرف سیاه دانه بدون مصلح به هیچ وجه توصیه نمی گردد.
• سیاهدانه را در دوران بارداری مصرف نکنید.مصرف سیاه دانه در دوران بارداری ممنوع می باشد.
• در مصرف سیاهدانه زیاده روی نکنید. زیاده روی در مصرف سیاه دانه باعث تهوع، کاهش نیروی جنسی و ... می باشد و می تواند باعث مرگ شود.
•  آماده‌سازی سیاه دانه: دانه‌های سیاه دانه باید کوبیده یا ساییده شوند تا بتوانند توسط بدن جذب شوند.
• مدت نگهداری: ترکیب سیاه دانه و عسل نباید به مدت طولانی نگهداری شود. به اندازه نیاز، این ترکیب را درست کنید.
• عسل طبیعی: عسل مورد استفاده در دوسین باید طبیعی و خالص باشد. خواص آن مربوط به ترکیب عسل طبیعی با سیاه دانه است. عسل‌های تقلبی خواص مشابهی ندارند.

جمع بندی کلی

دوسین، ترکیبی از سیاه دانه و عسل، گنجینه ای از سلامتی است. این معجون شگفت انگیز با تقویت سیستم ایمنی، کاهش التهاب، بهبود گوارش، تنظیم قند خون و فشار خون، تقویت حافظه و ...، فواید بی نظیری برای سلامتی دارد. دوسین نه تنها به پیشگیری از بیماری ها کمک می کند، بلکه در درمان بیماری های مختلف مانند آرتروز، دیابت، بیماری های قلبی، مشکلات تنفسی، درد قاعدگی و ... نیز موثر است. مصرف روزانه یک قاشق چای خوری دوسین به صورت ناشتا، می تواند به شما در داشتن بدنی سالم و شاداب کمک کند.

دوسین، هدیه ای ارزشمند از دل طبیعت برای سلامتی شما.

رفرنس و منابع

NCBI | Zahra Oskouei | NESMEDICAL

****************************************************************

اگر مایل به کسب اطلاعات بیشتر درباره خواص سیاهدانه هستید به مطالعه ادامه دهید.

موارد استفاده و اثربخشی سیاهدانه

سیاهدانه احتمالا برای موارد زیر مفید و موثر باشد.

آکنه . استفاده از ژل حاوی عصاره سیاه دانه روی پوست ممکن است به بهبود آکنه کمک کند.

تب یونجه . مصرف روزانه روغن سیاه دانه به صورت خوراکی ممکن است علائم آلرژی را در افراد مبتلا به تب یونجه بهبود بخشد.

آسم. مصرف خوراکی سیاه دانه همراه با داروهای آسم می تواند باعث بهبود سرفه ، خس خس سینه و عملکرد ریه در برخی از افراد مبتلا به آسم شود. اما به نظر می رسد که قبل از درمان فقط در افرادی با عملکرد بسیار پایین ریه کار می کند.

اثرات سیاهدانه در سلامتی انسان

بیماری ریوی که تنفس را سخت‌تر می‌کند ( بیماری مزمن انسدادی ریه یا COPD). مصرف خوراکی روغن سیاه دانه به بهبود عملکرد ریه در افراد مبتلا به COPD که از داروهای استنشاقی تجویز شده نیز استفاده می کنند، کمک می کند.

دیابت. به نظر می رسد مصرف روزانه پودر سیاه دانه یا روغن سیاه دانه به صورت خوراکی باعث بهبود سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت می شود.

عفونت دستگاه گوارش که می تواند منجر به زخم شود ( هلیکوباکتر پیلوری یا هلیکوباکتر پیلوری). مصرف پودر سیاه دانه همراه با درمان های استاندارد ممکن است به خلاص شدن از شر این عفونت کمک کند.

فشار خون بالا. مصرف خوراکی پودر سیاه دانه یا روغن سیاه دانه ممکن است فشار خون را به میزان کمی در بزرگسالان سالم کاهش دهد. اما مشخص نیست که آیا به افراد مبتلا به فشار خون بالا کمک می کند یا خیر.

شرایطی که در یک مرد مانع از باردار شدن زن در طی یک سال پس از تلاش برای باردار شدن می شود ( ناباروری مردانه ). مصرف خوراکی روغن سیاه دانه تعداد اسپرم و سرعت حرکت اسپرم را افزایش می دهد. مشخص نیست که آیا میزان بارداری را بهبود می بخشد یا خیر.

درد سینه (ماستالژی). به نظر می رسد استفاده از ژل حاوی روغن سیاه دانه روی سینه ها در طول دوره قاعدگی باعث کاهش درد می شود.

علاقه به استفاده از سیاه دانه برای تعدادی از اهداف دیگر وجود دارد، اما اطلاعات قابل اعتماد کافی برای گفتن اینکه آیا ممکن است مفید باشد وجود ندارد.

به طور کلی در سال های اخیر مطالعات زیادی بر روی خواص درمانی سیاهدانه انجام شده است است که به صورت خلاصه به موارد زیر اشاره کرد. شما می توانید با کلیک بر روی اعداد داخل پرانتز به رفرنس یا مرجع آن مراجعه کنید. از جمله آنتی اکسیدان (15)، ضد سرفه (15)، محافظ معده (15)، ضد اضطراب (16) تاکید شده است. خواص ضد زخم (17)، ضد آسم (18)، ضد سرطان، ضد التهاب، تعدیل کننده سیستم ایمنی و ضد تومور ( 19-20 )، اثر محافظتی کبدی ( 21) ، همچنین التیام زخم معده (22) ، سرکوب رشد تومور ( 23 )، بهبود ناباروری مردان (24)، اختلالات قلبی عروقی (25 )، بهبود حافظه (28)، تحریک تولید شیر (29 )، اثرات محافظتی بر پراکسیداسیون لیپیدی (30 )، فعالیت ضد باکتریایی (31)، ضد درماتوفیت (32) فعالیت ضد ویروسی علیه سیتومگالوویروس (33)، برای این گیاه دارویی گزارش شده است.