اهمیت گرده افشان ها برای غذا و کشاورزی

اهمیت گرده افشانی

ما خیلی کم به گرده افشانی فکر می کنیم. اما موجوداتی هستند که برای ادامه حیات ما دائم در حال فعالیت هستند. برخی محصولات غذایی به گرده افشان وابسته اند. حفاظت از گرده افشان ها از جمله زنبورها از تنوع زیستی محافظت کرده و از لحاظ اقتصادی بسیار مهم است. اکثریت قریب به اتفاق گرده افشان ها وحشی هستند، از جمله بیش از 20000 گونه زنبور. محصولات غذایی وابسته به گرده افشان ها به رژیم غذایی و تغذیه سالم کمک می کنند. با توجه به اهمیت گرده افشانی و به مخاطره افتادن حیات گرده افشان ها در دنیا، فائو، اتحادیه اروپا و بسیاری از مراکز پژوهشی و تحقیقاتی برنامه هایی را  برای حمایت از گرده افشان ها تدوین کرده اند. لطفا تا پایان مطالب با ما همراه باشید تا راهکارهای محافظت از گرده افشان  ها برای ادامه حیات نوع بشر بپردازیم.

معجزه گران کوچک

گرده افشانی برای زندگی در سیاره ما حیاتی است. زنبورها و سایر گرده افشان ها میلیون ها سال است که رشد کرده اند و امنیت غذایی و تغذیه را تضمین می کنند و تنوع زیستی و اکوسیستم های پر جنب و جوش را برای گیاهان، انسان ها و خود زنبورها حفظ می کنند.

گرده افشان‌ها برای تولید بسیاری از میوه‌ها، سبزیجات، آجیل‌ها، دانه‌ها و روغن‌های غنی از ریزمغذی‌هایی که می‌خوریم ضروری هستند. در واقع، نزدیک به 75 درصد از محصولات زراعی جهان که میوه و دانه برای مصرف انسان تولید می کنند، حداقل تا حدی به گرده افشان ها برای تولید پایدار، عملکرد و کیفیت وابسته هستند. تنوع غذایی موجود تا حد زیادی مدیون حیوانات گرده افشان و از نظر اقتصادی برای کشاورزان و باغداران حائز اهمیت است. اما به طرز نگران کننده ای، در تعدادی از مناطق، خدمات گرده افشانی روند کاهشی را نشان می دهد.

گرده افشانی متقاطع گرده افشانی متقاطع زمانی اتفاق می افتد که گرده یک گل به مادگی گل دیگر برسد. بنابراین این گیاه گیاه دیگری را "گرده افشانی" کرد و ماده ژنتیکی با هم ترکیب می شود. با ذخیره و رشد مجدد بذر این گیاه یک هیبرید تولید می شود. × Dismiss alert شکوفه های نوعی زرشک جذاب برای زنبور عسل گل های جذاب رزماری برای زنبور عسل  

در گذشته، خدمات گرده افشانی توسط طبیعت و بدون هزینه ظاهری ارائه می شد. با بزرگ‌تر شدن مزارع کشاورزی، شیوه‌های کشاورزی نیز تغییر کرده و بر فهرست محدودتری از محصولات و افزایش استفاده از آفت‌کش‌ها تمرکز کرده‌اند. شواهد فزاینده ای به این عوامل به عنوان دلایل کاهش بالقوه جدی در جمعیت گرده افشان ها اشاره می کند. این کاهش احتمالاً بر تولید و هزینه‌های محصولات غنی از ویتامین مانند میوه‌ها و سبزیجات تأثیر می‌گذارد و منجر به رژیم‌های غذایی نامتعادل و مشکلات سلامتی مانند سوء تغذیه و بیماری‌های غیرواگیر می‌شود. حفظ و افزایش عملکرد در محصولات باغی تحت توسعه کشاورزی برای سلامت، تغذیه، امنیت غذایی و درآمد بهتر برای کشاورزان خرده‌مالک مهم است.

مهندسی فرآیند تأمین گرده افشان‌های مؤثر برای «خدمت» مزارع کشاورزی دشوار است و علاقه‌ای دوباره برای کمک به طبیعت در ارائه خدمات گرده‌افشانی از طریق اقداماتی وجود دارد که از گرده‌افشان‌های وحشی حمایت می‌کند.

کاهش جمعیت گرده افشان ها = کاهش تولید میوه و سبزی کاهش جمعیت گرده افشان ها باعث کاهش تولید و هزینه های محصولات غنی از ویتامین ها مانند میوه ها و سبزیجات می شود که منجر به رژی های غذایی نامتعادل مشکلات سلامتی مانند سوء تغذیه و بیماری های غیرواگیر می شود. × Dismiss alert

رویکرد یکپارچه اتحادیه اروپا در حمایت از گرده افشان ها

اتحادیه اروپا با تدوین سند راهنمایی برای کسب و کارهای مرتبط با باغبانی بخشی از اجرای گسترده تر ابتکاری نسبت به حمایت از گرده افشان ها اقدام کرد. این ابتکار توسط کمیسیون اروپا (EC) در 1 ژوئن 2018 به تصویب رسید و چارچوبی را برای یک رویکرد یکپارچه برای رسیدگی به کاهش گرده افشان ها در اروپا از طریق سه اولویت تعیین کرد:

1. بهبود دانش در مورد کاهش گرده افشان ها، علل و پیامدهای آن.

 2. مقابله با علل این کاهش; 

3. افزایش آگاهی، مشارکت دادن جامعه و ترویج همکاری.

 یکی از اقدامات مهم این ابتکار، تشویق و توانمندسازی بخش تجاری برای اقدام برای گرده افشان های وحشی است.

هدف این سند ارائه چنین دستورالعمل هایی به بخش باغبانی است. دامنه آن شامل اقدامات محلی خاص مکانی و همچنین اقداماتی در سراسر زنجیره ارزش است که می تواند به حفظ و احیای جمعیت گرده افشان وحشی کمک کند. سند راهنما همچنین خطرات ناشی از کاهش گرده افشان‌های وحشی و فرصت‌هایی را که از اقدام برای معکوس کردن این روند منفی ناشی می‌شود، به کسب‌وکارها اطلاع می‌دهد.

گرده افشان های طبیعت

 اهمیت اقتصادی گرده افشانی

گرده افشانی برای چشم نامرئی، اما بازدهی عالی در کشاورزی دارد.

گرده افشانی بیشترین سهم را در تولید محصولات کشاورزی در سرتاسر جهان دارد که بسیار فراتر از سایر روش های مدیریت کشاورزی است. بنابراین، زنبورها و سایر گرده افشان ها سهم مهمی در کشاورزی دارند. گرده افشان ها 35 درصد از زمین های کشاورزی جهان را تحت تأثیر قرار می دهند و از تولید 87 محصول غذایی پیشرو در سراسر جهان حمایت می کنند. به علاوه، محصولات وابسته به گرده افشانی پنج برابر ارزشمندتر از محصولاتی هستند که نیازی به گرده افشانی ندارند. قیمت محصولات جهانی که مستقیماً به گرده افشان ها متکی هستند بین 235 تا 577 میلیارد دلار در سال تخمین زده می شود. و مقدار آنها در حال افزایش است. حجم تولیدات کشاورزی وابسته به گرده افشان ها در 50 سال گذشته 300 درصد افزایش یافته است. این ارقام نشان دهنده اهمیتی است که گرده افشان ها در حفظ معیشت در سراسر سیاره دارند. چند مورد از محصولات تولید شده با گرده افشانی، کاکائو و قهوه، به عنوان دو مثال، درآمد کشاورزان، به ویژه کشاورزان خرده مالک و مزارع خانوادگی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه را فراهم می کنند (فائو، 2019).

زنبورها را می توان به نوعی دام در نظر گرفت. در نظام دامپروری کشور زنبور به عنوان دام در نظر گرفته شده است. با افزایش ارزش تجاری عسل، زنبورها در حال تبدیل شدن به یک مولد در حال رشد درآمدزا، استراتژی معیشت و ابزار امنیت غذایی برای بسیاری از تولیدکنندگان کوچک مقیاس و ساکنان جنگل در بسیاری از کشورهای در حال توسعه است.

واضح است که فوایدی که زنبورها و سایر گرده افشان های کوچک برای ما به ارمغان می آورند فراتر از غذای انسان است. به لطف این گرده افشان ها، حیوانات مزرعه منابع علوفه متنوعی دارند و بنابراین انعطاف پذیری بیشتری برای سازگاری با آب و هوای در حال تغییر دارند. و همچنین داروها، سوخت های زیستی، الیاف و مصالح ساختمانی خاصی داریم. برخی از گونه ها نیز موادی مانند موم زنبور عسل را برای شمع و آلات موسیقی تهیه می کنند. زنبورها و دیگر گرده‌افشان‌ها که در زندگی ما گنجانده شده‌اند، مدت‌ها الهام‌بخش هنر، موسیقی و حتی معابر مقدس بوده‌اند.

گرده افشان ها - مانند زنبورها، مگس ها، پروانه ها، شب پره ها و سوسک ها - به طور چشمگیری در سراسر جهان در حال کاهش هستند. با توجه به اینکه جمعیت گرده افشان ها در حمایت از پایداری خدمات گرده افشان در طول زمان ضروری است، این کاهش گرده افشان ها عملکرد اکوسیستم های مدیریت شده و طبیعی را در معرض خطر قرار می دهد. اتحادیه اروپا 2020

عسل - شیرین کننده زندگی حاصل گرده افشانی!

در گذشته عسل فقط یک شیرین کننده محسوب می شد، در حالی که امروزه می دانیم که حاوی مواد مفید  و شفابخش زیادی است. یک ماده مغذی عالی و آرام بخش است. به دلیل خاصیت ضد باکتریایی و آنتی اکسیدانی آن، به طور گسترده ای در طب سنتی و پزشکی مدرن استفاده می شود. این ماده ارزشمن حاصل فعالیت زنبور برای جمع آوری شهد و گرده گل است.

عسل نیازی به فرآوری اضافی ندارد و زنبوردار نه چیزی به آن اضافه می کند و نه چیزی از آن کم می کند. ماده عسل تشکیل دهنده عسل از شهد گل ها، گرده گل، و در برخی موارد عسلک می باشد. در حالی که عسل رسیده مقداری از ارزش غذایی خود را از دست می دهد، هنوز هم برای چندین دهه به عنوان یک شیرین کننده برتر باقی می ماند، به خصوص در مقایسه با شکر ساده. همکاری بین گیاه و حشره دو فایده اساسی دارد:

1) گرده افشانی و تولید دانه یا میوه

2) تولید عسل

عسل با گذشت زمان متبلور می شود. دلیل آن به ترکیب شهد و گرده ای که از گیاهان جمع آوری می شود بستگی دارد. فرایند رس بستن این یک فرآیند طبیعی است که نه تغییر شیمیایی ایجاد می کند و نه بر کیفیت آن تأثیر می گذارد. معمولاً نسبت بین فروکتوز و گلوکز و همچنین نوع گرده گل در کریستاله شدن موثر است ولی نگران نباشید عسل کریستالیزه را می توان در حمام آب مایع کرد. اما دما نباید از 40 درجه سانتیگراد تجاوز کند. اگر عسل بیش از حد گرم شود، مواد فعال بیولوژیکی از بین می روند (فائو، 2019).

عسل یعنی شهد و گرده گل ها را می توان با نوشیدنی های مختلف مانند چای، شیر، ماست یا آب میوه های طبیعی مخلوط کرد. می توان آن را به غذاهای مختلف پخته یا پخته (کیک، سس، سبزیجات، گوشت) اضافه کرد تا معمولاً عطر و بوی خاص خود را به آن ها القا کند. عسل می تواند به طور کامل جایگزین قند مصرفی در رژیم غذایی ما شود.

شکوفه های گیاه دارویی سنت جان ورت

گرده افشانی حیوانات به عنوان یک سرویس اکوسیستم تنظیم کننده در طبیعت نقش حیاتی ایفا می کند. اکثریت قریب به اتفاق گونه های گیاهان گلدار تنها زمانی بذر تولید می کنند که گرده افشان ها گرده ها را از بساک ها به کلاله های گل هایشان منتقل کنند. رویدادهای بیولوژیکی کلیدی مانند ظهور حشرات و تاریخ شروع گلدهی باید همزمان رخ دهند تا برهمکنش های گرده افشانی موفقیت آمیز انجام شود.

برای موثر بودن گرده افشانی محصولات، زمان بندی همه چیز است! نه تنها محصول باید در حال شکوفه باشد، بلکه باید در دسترس گرده افشانان باشد. محصولاتی مانند انبه در مناطق گرمسیری، یا بادام یا گیلاس در مناطق معتدل، دوره‌هایی از شکوفه‌دهی انبوه در بازه‌های زمانی نسبتاً کوتاه دارند که به اوج عظیمی در گرده‌افشان نیاز دارد. گاهی اوقات منابع جایگزین برای پشتیبانی کامل از خدمات گرده افشانی در طول گلدهی محصول مورد نیاز است. این امر می تواند مستلزم حمل گرده افشان ها به منطقه زراعی یا متوسل شدن کشاورزان به گرده افشانی دستی با استفاده از برس های رنگی با گرده روی هر گل باشد.

عملکرد سالم خدمات اکوسیستم، پایداری کشاورزی را تضمین می کند. زنبورهای عسل و زنبورداری جنگلی با ارائه گرده افشانی که منجر به بازسازی درختان و حفظ تنوع زیستی جنگل می شود، به حفظ اکوسیستم های جنگلی کمک می کنند. بنابراین زنبورها و سایر گرده افشان ها برای حفظ محیط زیست و تنوع زیستی و همچنین بسیاری از ابعاد دیگر توسعه پایدار جهانی حیاتی هستند.

تهدیدات بر علیه گرده افشان ها

علیرغم اهمیت گرده افشان ها، زنبورها و سایر گرده افشان ها در معرض تهدید هستند. نرخ انقراض گونه های فعلی به دلیل تأثیرات انسانی 100 تا 1000 برابر بیشتر از حد طبیعی است. احتمالاً حشرات بخش اعظم از دست دادن تنوع زیستی در آینده را تشکیل خواهند داد و 40 درصد از گونه های گرده افشان بی مهرگان - به ویژه زنبورها و پروانه ها - در معرض انقراض قرار دارند. اگرچه به میزان کمتر، گرده‌افشان مهره‌داران (16.5 درصد) نیز در سطح جهان در معرض انقراض هستند.

تغییرات در کاربری زمین و ساختار چشم انداز، شیوه های فشرده کشاورزی، تک کشت و استفاده از آفت کش ها منجر به تلفات در مقیاس بزرگ، تکه تکه شدن و تخریب زیستگاه های آنها شده است. آفات و بیماری های ناشی از کاهش مقاومت کلنی های زنبور عسل و جهانی شدن که انتقال آفات و بیماری ها را در فواصل طولانی تسهیل می کند، تهدید ویژه ای است. علاوه بر این، تغییرات آب و هوایی نیز تأثیر منفی دارد. دماهای بالاتر، خشکسالی، سیل، سایر رویدادهای شدید آب و هوایی و تغییرات زمان گلدهی تا حد زیادی با عدم هماهنگی تقاضا (گل‌ها در شکوفه) با عرضه‌کنندگان خدمات (جمعیت‌های فراوان و متنوع گرده‌افشان) مانع گرده‌افشانی می‌شوند.

شکوفه های هلو - گرگان - اسفند 1401 شکوفه هلو - گرگان - اسفند 1401

ترویج حفاظت و مدیریت گرده افشان

ضرورت دارد که برای تشویق شیوه های دوستدار گرده افشانی فعالیت های مختلفی در مدیریت کشاورزی و باغداری انجام شود. ضرورت دارد که مسائل مختلف از پرورش ملکه گرفته تا لقاح مصنوعی و راه های حل های پایدار برای تولید عسل و مارکتینگ و صادرات کمک های فنی و مالی صورت گیرد. در کشور ما هم اقداماتی در این زمینه صورت گرفته است و آینده آن امید بخش و پر امید است. مشاوره کشاورزان و باغداران در استقرار کندوهای زنبور عسل، کشت گیاهان جذب کننده گرده افشان ها، می تواند در ترویج و مدیریت گرده افشان ها کمک کند. 

نقش ترویج در محافظت از کره زمین آموزش و ترویج و آشنایی افراد بشر با اهمیت گرده افشان ها، تشویق ها شیوه های دوستدار گرده افشانی تضمین کننده تولید غذا از طریق محصولات زراعی و باغی است. × Dismiss alert

دلیل اهمیت گرده افشان ها در باغبانی

از بین رفتن گرده افشان ها باعث کاهش بیش از 90 درصدی تولید محصول در 12 درصد از محصولات پیشرو جهانی می شود. با توجه به اینکه مشاغل باغبانی با کمبود احتمالی مواد گیاهی یا بذری، کاهش تولید و کاهش کیفیت محصول مواجه هستند، اغراق‌آمیز نیست که کاهش گرده‌افشان مستلزم اقدامات حفاظتی فوری است.

با این حال، بخش باغبانی می تواند این مشکل را به یک فرصت تبدیل کند. بازگرداندن جمعیت گرده افشان به سطوح سالم به جلوگیری از خسارات اقتصادی، ارائه سایر مزایای زیست محیطی و اجتماعی و کمک به شرکت در ایجاد/حفظ رابطه خوب با مردم کمک خواهد کرد.

 باغداران چه کاری برای حمایت از گرده افشان ها می توانند انجام دهند؟

بخش باغبانی موقعیت خوبی برای کمک به توقف کاهش گرده افشان ها دارد. این بخش می تواند با مثال نشان دهد که گیاهان باغی چگونه تولید می شوند و به کدام شیوه های تولیدی باید پاداش داده شود، هدایت شود. این مقاله توصیه هایی را برای اقدام این بخش تجاری برای محافظت و بهره گیری از گرده افشان های ارائه می دهد که با نمونه هایی از شرکت هایی که در ایجاد فرصت ها برای این بخش و گرده افشان ها پیشتاز هستند، نشان داده شده است.

در بخش باغبانی می توانید:

با توجه به اهمیت گونه های گیاهی برای گرده افشان ها و اجتناب از گونه های مهاجم بیگانه، یک انتخاب سنجیده از گونه های گیاهی انجام دهید.

تولید کنندگان خود را متقاعد کنید که  در مزارع مستقیماً اقداماتی انجام دهد، به عنوان مثال  حاشیه های چند منظوره در مزرعه، نصب تکه هایی از باغچه های پر از گل و در نتیجه تنوع بخشیدن به مناظر تولید آنها و افزایش ناهمگونی زیستگاه ایجاد کنند؛

 با اتخاذ شیوه های مدیریت یکپارچه آفات (IPM) از استفاده از آفت کش ها اجتناب کنید.

 اقداماتی را برای اطمینان از جمعیت گرده افشان سالم در زنجیره ارزش ترویج دهید. 

 باغداران را تشویق کنید تا با ارائه قراردادهای بلندمدت مرتبط با تعهدات برای ارائه تنوع زیستی غنی تر در زمین خود و تنوع زیستگاه های بیشتر برای گرده افشان ها اقدام کنند. 

 افزایش آگاهی از نقش گرده افشان ها برای ذینفعان و تشویق آنها به مشارکت در اقداماتی که حفاظت از گرده افشان را ترویج می کند.

 مشتریان خود را به سمت خرید گیاهان بومی و دوستدار گرده افشان سوق دهید و به آنها توصیه هایی در مورد نحوه اعمال شیوه های مدیریت پایدار ارائه دهید که گلدهی متنوع و غنی را از اوایل بهار تا اواخر پاییز تضمین می کند تا به نفع زنبورها، پروانه ها و سایر حشرات باشد. 

  نظارت و ارزیابی اثرات اقدامات آن بر گرده افشان های وحشی 

  هنگام تهیه پیش نویس، اجرا و ارزیابی اقدامات برای گرده افشان ها، خواه بر سایت شرکت یا زنجیره تامین تمرکز کنید، با سازمان های غیر دولتی، مقامات محلی طبیعت و/یا دانشگاهیان شریک شوید.

نتیجه گیری

امیدواریم مطالب تهیه شده راهی باشد برای حمایت و حفاظت از گونه های گرده افشان در معرض انقراض و همچنین شتاب دهنده ای برای تولید، افزایش و بهبود تولید غذا در زیست کره برای ادامه حیات فرزندانمان باشد. 

ما تولید عسل را مدیون گیاهان و زنبورهای عسل هستیم؛ که شفابخش و بسیار مقوی است. شما می توانید با لینک زیر عسل های ایران را بیابید.

مشاهده انواع عسل ایران