مدیریت موفق و یکپارچه کنترل کنه واروآ

کنه واروآ یکی از آفات خطرناک در گستره جهانی زنبور عسل است. روش های مبارزه و کنترل آن عمدتاً تا ریشه کنی آن پاسخگو نیست. برای دستیابی به ریشه کنی یا کاهش شدید جمعیت کنه، اتخاذ رویکرد مدیریت یکپارچه کنترل آن ضروری است. ما در این پست این رویکرد را تشریح می کنیم تا شما ضمن دسترسی به یک مقاله کامل به زبان فارسی در کنترل این آفت سخت، موفق باشید. لطفا تا پایان مطالب با ما همراه باشید.

در صورتی که در شناسایی کنه واروآ شک یا مشکل دارید پست دیگر هانی هاب « شناسایی و کنترل کنه واروآ» را مطالعه فرمائید.

شکل 1. کنه واروآ، عکس کیت آنتون.

کنه های واروآ در سلول ها با زنبورهای کارگران در حال رشد و نر تکثیر می شوند (شکل 2). سلول‌ نوزادان نر بزرگ‌تر بوده و مرحله پس از بستن سلول طولانی‌تر است (۱۵ روز برای نرها در مقابل ۱۱ روز برای کارگران)، که به کنه اجازه می‌دهد در هر چرخه فرزندان بیشتری تولید کند. 

کنه های واروآ به دلیل دافع بودن ژل رویال و دوره بسیار کوتاه پس از دربندی ملکه ها (7 روز) در سلول های ملکه تکثیر نمی شوند. هنگامی که نوزادان زنبور عسل در کلنی وجود دارد، اکثر کنه‌های واروآ در سلول سرپوشیده نوزادان  هستند و در جایی که اغلب می‌توانند از داروهای شیمیایی فرار کنند، تکثیر می‌شوند.

چرخه زندگی کنه واروآ

اعتقاد بر این است که کنه‌های واروآ از چربی بدن زنبورها تغذیه می‌کنند، که اندامی است که انرژی مورد نیاز را در طول دوره‌های طولانی‌مدت بدون علوفه، مانند زمستان تامین می‌کند. کنه های واروآ علاوه بر تضعیف متابولیسم زنبورها، برخی ویروس های کشنده را منتقل می کنند. تیترهای ویروسی در زنبورهای عسل با بار کنه واروآ در ارتباط است که از بهار تا پاییز افزایش می‌یابند. بنابراین، کنترل جمعیت کنه روشی برای کنترل ویروس ها است. در عملیات زنبورداری، زمان بندی کنترل کنه حیاتی است. کنترل کنه ها در پاییز یک عامل اصلی مرتبط با بقای زمستان گذرانی در زنبورهای عسل است.

چرخه زندگی کنه واروآ دو مرحله دارد. 

در مرحله فروتیک (مرحله چسباندن به منظور سفر)، کنه های ماده جفت شده خود را به زنبورهای عسل بالغ می چسبانند و از کندو حمل می شوند. آنها اغلب بر روی زنبورهای پرستاری که در کندو زاد و ولد باقی می مانند و لاروها را مراقبت و تغذیه می کنند یافت می شوند.

کنه های فروتیک باید برای شروع مرحله تولید مثلی خود وارد سلول های شش ضلعی حاوی تخم شوند. کنه ماده بالغ به نام فاندرس، درست قبل از پوشاندن سلول مولد وارد سلول می شود. این کنه پس از بسته شدن در داخل، یک زخم تغذیه ای روی شفیره زنبور عسل باز می کند و اغلب آن را با ویروس هایی که حامل آن است آلوده می کند. موسس به زودی تخمگذاری را آغاز می کند، که اولین آنها همیشه نر است و به دنبال آن چندین تخم ماده در طی چند روز انجام می شود. فرزندان از تخم بیرون می آیند و بالغ می شوند، از همان شفیره تغذیه می کنند، مواد مغذی را از زنبور در حال رشد حذف می کنند و ویروس هایی را می گیرند که بعداً می توانند به زنبورهای دیگر منتقل شوند. کنه های بالغ در داخل سلول مولد جفت گیری می کنند. هنگامی که زنبور بالغ ظاهر می شود، موسس به همراه فرزندان ماده بالغ خود آزاد می شوند. کنه‌های نر و ماده‌های نابالغ در سلول باقی می‌مانند تا بمیرند و توسط زنبورهای نظافت چی از بین خواهند رفت. کل زندگی کنه نر در سلول درپوش سپری می شود. کنه هایی که ظاهر می شوند به سرعت به دنبال زنبور میزبان می گردند و ممکن است چندین بار میزبان را تغییر دهند. کنه های فورتیک زنبورهای پرستار میانسالی را ترجیح می دهند که به زاد و ولد در مراحل پایانی تمایل دارند و فرصت ها را برای حمله به سلول های لارو درست قبل از دربندی افزایش می دهند.

کنه های واروآ زنبورهای نر جوان را به زنبورهای جوان کارگر ترجیح می دهند. زنبورهای کارگر در 12 روز رشد می کنند، در حالی که سلول های نر به مدت 15 روز درپوش باقی می مانند. این زمان اضافی به کنه ها در هنگام هجوم به سلول های نر پتانسیل تولید مثل بیشتری می دهد. نوزادان کارگر آلوده به واروآ به طور متوسط 1.5 فرزند ماده بالغ دارند، در حالی که کنه ها در نوزادان بدون سرنشین به طور متوسط 2.5 دختر زنده دارند. بنابراین، محدود کردن تعداد زیاد شانه‌های بدون سرنشین در کندو می‌تواند رشد جمعیت کنه‌های واروآ را محدود کند.

زمانی که نوزادان در دسترس هستند، واروآ معمولاً 4 تا 5 روز را در مرحله فورتتیک سپری می کند و سپس به دنبال سلول مناسب برای تولید مثل می شود. کنه ها اکثریت عمر خود را در مرحله تولیدمثل می گذرانند که به صورت محافظ در داخل سلول های مولد بسته شده اند. با این حال، اکثر گزینه های درمانی فقط بر روی کنه های فورتتیک تاثیر می گذارند. درک چرخه زندگی کنه های واروآ برای زنبورداران برای درمان موثر کلنی و مدیریت آلودگی های واروآ ضروری استظ

شکل 2 - چرخه زندگی کنه های واروآ و زنبورهای کارگر و نر. کنه های واروا در سلول های سربسته زنبور عسل در حال رشد تولید مثل می کنند. به دلیل رشد کندتر نرها، کنه های واروآ ترجیحاً به سلول های نر هجوم می آورند. تصویر فارسی شده نیک اسلوف

نظارت بر سطح کنه‌های واروآ در کلنی‌ها برای تعیین نیاز و نوع درمان مهم است. زنبورداران عموماً میانگین فراوانی کنه ها (تعداد کنه در هر 100 زنبور) را در یک برنامه منظم مانند دوره ماهانه اندازه گیری می کنند تا تعیین کنند که چه زمانی جمعیت کنه های یافت شده در زنبورهای کارگر بالغ از یک آستانه فراتر رفته است. این امر از طریق چندین روش قابل انجام استاز جمله رول های شکر، شستشوی الکل، یا از طریق استفاده از یک تخته چسبنده. شستشوی الکل دقیق ترین روش برای پایش جمعیت کنه ها است، برای زنبورستان هایی با تعداد کلنی های زیاد نمونه برداری از 20 درصد کلنی ها اطلاعات کافی در مورد جمعیت کنه ها ارائه می دهد.

 آستانه‌های اقتصادی یا عملی متفاوت هستند، اما هدفشان این است که سطح کنه‌ها را زیر یا در حدود میانگین فراوانی 2 کنه در 100 زنبور نگه دارند. این عدد بسیار کم است، که می‌توان آن را با استفاده از تعدادی روش که از فرهنگی تا شیمیایی متفاوت است حفظ کرد (شکل 3). زنبورداران می توانند از رویکرد مدیریت یکپارچه آفات (IPM) استفاده کنندکه در آن از چندین تکنیک مختلف، کنترل کنه به صورت ترکیبی یا چرخشی در طول سال استفاده می کنند (شکل 3). ترکیبی از پروتکل‌های درمانی مختلف مؤثر است و احتمال ایجاد مقاومت در برابر مواد شیمیایی را کاهش می‌دهد، همانطور که افزایش کنه زمانی اتفاق می‌افتد که فقط یک روش درمانی به طور مکرر استفاده شود.

شکل 3- هرم IPM برای کنترل کنه واروآ - تصویر: فارسی شده تصویر نیک اسلوف

در اینجا، سطوح مختلف شیوه‌های IPM را برای کنترل کنه‌های واروآ مرور می‌کنیم و به طور خلاصه اثربخشی (جعبه 1) و اثرات منفی بالقوه هر عمل را خلاصه می‌کنیم.

کادر 1: اثربخشی: قدرت ایجاد یک اثر. در علم حشرات، کلمه کارآمدی برای بحث در مورد اینکه چگونه یک آفت کش یا عمل به طور موثر یک آفت را کنترل می کند استفاده می شود. مؤثر شکل صفت اثربخشی است.

رویکردهای فرهنگی

رویکردهای فرهنگی با هدف کاهش تولید مثل آفات است. برای کنترل و پیشگیری کنه‌های واروآ، کنترل‌های فرهنگی شامل خرید زنبور عسل مقاوم در برابر کنه، تهیه شانه سلول‌های کوچک و فراهم کردن شکاف بچه‌ها است.

سهم مقاومت

استفاده از زنبورهای مقاوم در برابر کنه می تواند وابستگی به مواد شیمیایی برای  کنترل کنه واروآ را محدود کند. برای این منظور، ذخایر مختلف زنبور عسل با صفات مقاوم در برابر کنه ایجاد شده است. در تجارت زنبورهای عسل اروپایی تاکید بر تماس مدت طولانی با کنه های واروآ است.

زنبورهای روسی از تولید مثل کنه جلوگیری می کنند. زنبورهای روسی به دلیل توانایی در سرکوب تولیدمثل کنه نسبت به سایر زنبورهای دیگر افزایش جمعیت کنه واروآ کندتر دارند. زنبورهای روسی درصد آلودگی نوزادان کمتری دارند و سلول‌های آلوده به چند برابر کمتری دارند و زنبورهای تلقیح شده با ویروس بال تغییر شکل یافته ناقل کنه تکثیر ویروسی به‌طور قابل‌توجهی نشان می‌دهند.

زنبورهای Varroa Sensitive Hygiene (VSH) می‌توانند شفیره‌های آلوده به کنه را شناسایی و حذف کنند. زنبورهایی که بچه‌های مرده را به سرعت حذف می‌کنند، بهداشتی هستند و تصور می‌شود که در حذف کنه‌ها از کندو نیز بهتر عمل می‌کنند. سایر صفات مطلوب شامل تشخیص زنبورها از وجود و نامطلوب بودن کنه ها است. این ویژگی با آزمایش تشخیص داده می شود .

این زنبورها با جویدن‌ مچ پا/پا  کنه‌ها را گاز می‌گیرند و به بدن و/یا پاهای آن‌ها آسیب می‌رسانند. این ویژگی با نگاه دقیق به کنه هایی که از طریق صفحه روی یک تخته چسبناک افتاده اند، شناسایی می شود و نسبت کنه هایی که توسط زنبورها آسیب دیده اند تعیین می شود.

زنبور مدای ایران مقاوم به کنه واروآ

رفتار بهداشتی در حذف کنه واروآ یک صفت فوق العاده ای است که زنبورهای عسل ایران دارای آن هستند. زنبور عسل مدای ایرانی که در ایستگاه اصلاح نژاد زنبور عسل گلستان واقع در بندرگز به این صفت مهم مجهز است، رفتار بهداشتی خوبی است که آن را در برابر کنه مقاوم کرده است.. از سال 1383 تا کنون در این کندوها داروی ضد کنه استفاده نشده است! این در حالیست که در سایر زنبورداری های کشور این کنه یک مشکل اساسی به شمار می رود. کنه در این کندوها به طور طبیعی با رفتار طبیعی مناسب زنبورهای اصلاح شده، کنه ها حذف می شوند و در کف کندو می ریزند. برای تهیه این زنبورها به سازمان جهاد کشاورزی استان گلستان مراجعه کنید.

شانه های عسل سلول کوچک

هنگامی که تجهیزات مدرن کندو در اوایل دهه 1950 اختراع شد، صنعت زنبورداری مسیر مدرن سازی و صنعتی شدن را آغاز کرد. بخشی از این فرآیند شامل تولید فونداسیون تجاری با شش ضلعی های 5.4 میلی متری و تولید زنبورهای بزرگتر است که می توانند عسل بیشتری تولید کنند. با این حال، در شرایط وحشی، زنبورها تمایل به ساخت شانه از شش ضلعی کوچکتر با اندازه حدود 4.9 میلی متر دارند. برخی از تحقیقات نشان داده اند که با کاهش اندازه سلول، تعداد کنه ها کاهش می یابد، زیرا یک دوره کوتاه تر پس از دربندی در یک سلول کوچکتر باعث تولید کنه های واروآ کمتر در هر سلول می شود. اثربخشی استفاده از شانه سلول کوچک به عنوان روش کنترل کنه واروآ در متون علمی مورد بحث است، اما استفاده از این تجهیزات برای زنبورهای عسل ضرری ندارد.

جلوگیری از بچه دهی

جلوگیری از بچه دهی در کلنی می تواند به طور قابل توجهی بر تعداد سلول های نوزادی موجود برای تولید مثل کنه تأثیر بگذارد. این شکست را می توان با قفس بندی (قفس اسکالوینی توصیه می شود) یا خارج کردن ملکه از کلنی به مدت تقریباً 3 هفته انجام داد. در طول این مدت، همه زنبورهای جوان از تخم بیرون می آیند، بنابراین کنه ها به زور از سلول ها خارج می شوند و به زنبورهای بالغ می روند. این رویکرد به تنهایی یا در ترکیب با یک درمان شیمیایی می تواند بر رشد جمعیت کنه واروآ تأثیر بگذارد. علاوه بر این، زنبورهای بالغ رفتار نظافتی را در غیاب بچه افزایش می‌دهند که می‌تواند به کاهش تعداد کنه‌ها در کلنی کمک کند، به‌ویژه در ترکیب با تخته پایین توری شده. اگر زمان بندی مناسبی برای گسست زنبورهای جوان انجام شود، این پتانسیل را دارد که استرس دوره کمبود را کاهش دهد و در عین حال ملکه جوان را برای زمستان گذرانی در اختیار کلنی قرار دهد.

رویکردهای مکانیکی

کنترل جمعیت کنه‌های واروآ از طریق دستکاری کلنی یا کندو می‌تواند مؤثر باشد، به‌ویژه اگر چندین (یا همه) روش‌ها توام استفاده شوند.کنترل‌های مکانیکی شامل تخته‌های کف توری شده، حذف نوزادان نر و استفاده از پودر قند است.

تله گذاری کنه

حذف نوزادان نر 

 کنه‌ها برای تولیدمثل ترجیحاً از نوزادان نر استفاده می‌کند و از آنها به عنوان تله استفاده می‌کند. کنه‌های واروآ موفقیت تولیدمثلی بالاتری در نوزادان نر نسبت به نوزادان کارگر دارند، زیرا در دوره پس از سربندی به کنه‌ها اجازه می‌دهد در هر تلاش تنها 1.3-1.4 فرزند در سلول‌های کارگر تولید کرده، اما در سلول های نر 2.2-2.6 نسل تولید می کنند (شکل 2). علاوه بر این، دوره جذابیت نوزادان نر 40-50 ساعت است، در حالی که در نوزادان کارگر فقط 15-30 ساعت است. با هم، این مزایای تولیدمثلی نوزادان نر به صورت افزایش 6 برابری کنه‌هایی که در زیر پوشش سلول‌های نر یافت می‌شوند نسبت به سلول‌های کارگر آشکار می‌شوند. افزودن شانه نر به یک کلنی تولید نر را تشویق می کند که به عنوان یک تله برای کنه ها عمل می کند. برداشتن آن شانه قبل از ظهور نرها به طور موثر کنه های واروآ را که در سلول ها تولید مثل می کنند حذف می کند. پس از آن می توان بچه های نر را منجمد کرد و به کلنی بازگرداند یا از قاب جدا کرد (شکل 4). این عمل تولیدمثل کنه را کاهش می دهد، که مدت زمان قبل از رسیدن جمعیت به آستانه را طولانی می کند. با این حال، ممکن است به اندازه کافی موثر نباشد که به عنوان تنها وسیله ای برای کنترل کنه های واروآ عمل کند.

خراش دادن نرهای از قاب که به عنوان تله کنه اضافه شده است. تصویر از Robyn Underwood

تخته کف کندو

کنه ها به طور طبیعی در نتیجه حرکت در کلنی و رفتار نظافت زنبور عسل از زنبورها سقوط می کنند. اگر از تخته توری به جای چوب  استفاده شود (شکل 5)، کنه‌ها روی زمین می‌افتند و احتمال اینکه دوباره روی زنبورها بالا بروند کمتر است. تخته‌های کف توری شده تهاجم کنه‌ها به سلول‌های مولد را کاهش می‌دهند و در نتیجه درصد کمتری از جمعیت در تولیدمثل نوزادان یافت می‌شوند. بارهای کنه اغلب هنوز در کندوهایی با تخته های کف توری شده به آستانه اقتصادی می رسد، بنابراین این روش فیزیکی برای کنترل کنه های واروآ باید در ترکیب با سایر تکنیک های کنترل استفاده شود.

شکل 5. تخته پایین در سمت چپ، یک تخته پایینی با توری است، در حالی که تخته سمت راست، یک تخته چوبی است. کف کندو را می توان توری نصب کرد تا کنه های واروآ به روی آن بیفتند، جایی که نمی توانند به کلنی بازگردند. تصویر از Robyn Underwood

شکر پودر شده

پاشیدن یا استفاده از پودر قند روی زنبورها می‌تواند به عنوان روشی برای کنترل کنه‌ها عمل کند، زیرا رفتار نظافتی را تحریک می‌کند و در نتیجه کنه‌های بیشتری روی تخته‌های کف جمع می‌شوند. استفاده از آن می تواند بر روی زنبورهای خارج شده از تجهیزات کندو موثر باشد، اما این کار فشرده است، بنابراین زنبورداران باید هنگام در نظر گرفتن این عمل، هزینه ها و مزایای آن را بسنجید. این درمان احتمالاً به تنهایی جمعیت کنه را کنترل نمی کند، اما می توان از آن برای افزایش ریزش کنه در ترکیب با تخته های کف توری شده استفاده کرد.

رویکردهای شیمیایی

تولید مثل کنه واروآ در طول بهار و تابستان اغلب منجر به جمعیت زیادی در پاییز می شود. اگر به آستانه اقتصادی برسد، اگر قبل از تولید زنبورهای زمستانی از سم کش شیمیایی استفاده شود، بهترین موفقیت زمستان گذرانی خواهد بود. در سیستم IPM، در صورت امکان از مواد شیمیایی نرم استفاده می شود.

اصطلاح مواد شیمیایی سخت یکی از اولین درمان های موفقی بود که زنبورداران آمریکایی در زمان ظهور واروآ در اواخر دهه 1980 یافتند. کنه کش های مصنوعی مانند پیرتروئیدها و ارگانوفسفات ها بر روی سیستم عصبی مرکزی کنه ها اثر می گذارند. آنها برای استفاده از کندو با آغشته کردن نوارهای پلاستیکی با آفت کش ها فرموله شدند. نوارهایی بین شانه‌های مولد قرار داده شد و کنه‌های فورتیک با تماس زنبورها با مواد کشته شدند.

استفاده از این نوارها برای زنبورداران مناسب و مقرون به صرفه بود. با این حال، استفاده بیش از حد به سرعت منجر به کنه‌های مقاوم شد که به درمان‌های مکرر یا قوی‌تری نیاز داشت. بسیاری از کنه کش ها نیز با هر بار استفاده مکرر به راحتی توسط موم زنبور عسل جذب می شوند. کنه کش ها که به راحتی در آب محلول نیستند به راحتی وارد عسل نمی شوند، اما در طول زمان در موم تجمع می یابند. از آنجایی که زنبورها و کنه‌ها در سلول‌های موم زنبور عسل رشد می‌کنند، هر دو به طور بالقوه در معرض افزایش سطوح آلودگی شیمیایی در شانه‌های قدیمی‌تر هستند.

سلامت زنبورها می تواند تحت تأثیر این قرار گرفتن باشد، به طور بالقوه پاسخ سیستم ایمنی را مختل می کند، طول عمر کارگران را کوتاه می کند، و باروری را در ملکه ها و نرها کاهش می دهد. به دلیل وابستگی بیش از حد به طیف محدودی از شیمی، جمعیت های واروآ تا حد زیادی در برابر برخی از درمان های شیمیایی مصون هستند. به ویژه، تاو فلووالینات (Apistan®) و coumaphos (Checkmite®) ممکن است دیگر درمان‌های مؤثری در برخی مکان‌ها نباشند. محصولات حاوی آمیتراز (Apivar®) در این زمان موثر باقی می مانند، اما اتکای بیش از حد به یک محصول واحد به طور بالقوه آن را نیز بی اثر می کند. برای جلوگیری از مقاومت یا به تاخیر انداختن آن، زنبورداران باید هر بار که به آنها نیاز است، با جایگزین کردن محصولات با حالت های مختلف عمل، تیمارها را چرخش کنند. 

هنگام استفاده از هر محصول آفت کش، به یاد داشته باشید که این ماده قانونی است. تمام دستورالعمل‌های محصول، از جمله دستورالعمل‌های خارج کردن محصول از کندو را پس از یک دوره زمانی مشخص، بخوانید و دنبال کنید.

 این دوره اغلب 42 روز یا دو چرخه زاد و ولد است که تضمین می‌کند کنه‌های مهر و موم شده در سلول‌های مولد حداقل یک بار در طول فاز فورتتیک کوتاه خود در معرض محصول درمان قرار گیرند. پیروی از زمان‌بندی توصیه‌شده تضمین می‌کند که محصول قبل از متلاشی شدن از کندو خارج می‌شود و کنه‌ها در معرض دوز ضعیف‌تری قرار می‌گیرند که احتمال زنده ماندن آن‌ها و انتقال ویژگی‌های مقاومتی به فرزندانشان بیشتر است.

مواد شیمیایی نرم

به دلیل مشکلات مرتبط با استفاده از آفت کش، بسیاری از زنبورداران در حال حاضر برای درمان کلنی ها با مواد شیمیایی نرم، که شامل اسیدهای آلی و روغن های گیاهی ضروری هستند، انتخاب می کنند. هنگامی که این ترکیبات طبیعی مشتق شده به درستی استفاده شوند، می توانند بر علیه کنه ها موثر باشند و تأثیر محدودی بر زنبورها داشته باشند. بسیاری از محصولات تجاری در دوزهای بسته بندی شده مناسب در دسترس هستند. توجه داشته باشید که بسیاری از ترکیبات "طبیعی" در صورت استفاده نادرست یا با دوز نامناسب همچنان می توانند برای زنبورها یا زنبورداران خطرناک و یا حتی کشنده باشند.

اسیدهای آلی، اسانس ها و اسیدهای بتا رازک از مواد شیمیایی نرم در نظر گرفته می شوند زیرا به طور طبیعی مشتق شده اند. این درمان ها بدون باقی ماندن بقایای شیمیایی در محصولات کندو مانند موم موثر هستند. در صورت استفاده از مواد شیمیایی در کندو، توصیه می شود قبل از استفاده از مواد شیمیایی سخت، ابتدا از مواد شیمیایی نرم استفاده کنید. علاوه بر این، کلنی ها باید تنها پس از اینکه اقدامات نظارتی نشان داد که به آنها نیاز است، درمان شوند.

اسیدهای آلی

برخی از اسیدهای آلی غلیظ می توانند به طور موثری واروآ را از بین ببرند، بدون اینکه تأثیر قابل توجهی روی زنبورها یا کیفیت عسل داشته باشند. با این حال، اگر به درستی استفاده نشود، می تواند اثرات جدی بر سلامت زنبور عسل داشته باشد، از جمله مرگ و میر ملکه یا نوزادان، یا مرگ کامل کلنی.

اسید فرمیک. اسید فرمیک به طور طبیعی در زهر زنبورهای عسل وجود دارد و جزء طبیعی عسل است. این ماده شیمیایی معمولاً استفاده می شود زیرا در غلظت های بالا، این اسید آلی به پوشش های موم نفوذ می کند و به طور موثر کنه های در حال تولید مثل را از بین می برد. یک محدودیت این است که استفاده از اسید فرمیک وابسته به دما است و در صورت استفاده در دمای محیط بالاتر از 85 درجه فارنهایت (29 درجه سانتی گراد) می تواند به کلنی آسیب برساند، زیرا می تواند مرگ و میر نوزادان ها و احتمال از دست دادن ملکه را افزایش دهد. علاوه بر این، هنگامی که در دمای زیر 50 درجه فارنهایت (5 درجه سانتی گراد) استفاده می شود، اسید فرمیک کارایی پایینی را به همراه دارد.

 اسید فرمیک  به صورت یک فرمول ژل از پیش بسته بندی شده (Formic Pro®, Mite Away Quick Strip®) موجود است، مستقیماً در بالای قاب های دارای تخم قرار می گیرد و باید در کندو تبخیر شود. حداقل به مدت 5 روز باید روی قاب تخم لارو باقی بماند. اگر بیش از حد سرد باشد، محصول به طور موثر تبخیر نمی شود، و اگر زمانی که خیلی گرم استفاده شود، خیلی سریع تبخیر می شود و باعث مرگ و میر قابل توجهی از نوزادان یا ملکه می شود. کلنی هارا نباید حداقل 72 ساعت پس از مصرف باز کرد. این محصول باید با دستکش های مقاوم در برابر اسید کار شود(نه دستکش چرمی زنبور عسل) و اپلیکاتور باید از ماسک تنفسی مناسب استفاده کنند . برای جزئیات خاص به بسته محصول مراجعه کنید. بخارات همچنین قادر به نفوذ به پوشش های سلولی هستند و تنها درمانی شناخته شده برای از بین بردن واروآ در نوزادان مهر و موم شده است.

اسید اگزالیک. اسید اگزالیک یک ترکیب طبیعی است که در گیاهانی مانند ریواس، کلم پیچ، چغندر و اسفناج یافت می شود. به عنوان یک ماده شیمیایی برای کنترل کنه، اسید اگزالیک را می توان در دو فرمول استفاده کرد: بخار و دریبل. از آنجایی که اسید اگزالیک در پوشش‌ها نفوذ نمی‌کند، در دوره‌های بدون مولد بسیار مؤثر است و آن را جزء مفیدی برای برنامه کنترل کنه‌های واروآ به عنوان یک روش زمستانی یا اوایل بهار می‌کند. با این حال، نباید به عنوان یک درمان مستقل استفاده شود. اگر بیش از حد استفاده شود یا در دوزهای بالا مورد استفاده قرار گیرد، اسید اگزالیک می تواند با کریستال شدن در روده میانی لارو، افزایش مرگ و میر لاروها و کاهش سطح نوزادان به زنبورها آسیب برساند. استفاده بیش از حد از این درمان همچنین می تواند فعالیت و طول عمر کارگران را کاهش دهد.

تیمول. اسانس ها ترکیبات طبیعی تقطیر شده از گیاهان هستند. محبوب ترین اسانس برای کنترل کنه واروآ تیمول (از گیاه آویشن) است. در حالی که تیمول می تواند کنه ها را در زنبورهای بالغ کنترل کند، اما نمی تواند به پوشش سلول نفوذ کند، بنابراین کنه ها را در سلول های مولد کنترل نمی کند. اثربخشی تیمول به قدرت کلنی و همچنین شرایط محیطی بستگی دارد. در طول درمان، کارگران با خالی کردن سلول‌های نزدیک محصول واکنش نشان می‌دهند، بنابراین این تیمار می‌تواند باعث کاهش سطح کلی جوجه‌ها در کلنی‌ها در فصل بهار شود. علاوه بر این، درمان تیمول می تواند رفتار دزدی را القا کند و پرخاشگری کلنی ها را افزایش دهد. اثربخشی درمان تیمول می‌تواند کم باشد، بنابراین باید با سایر روش‌های درمانی ترکیب شود.

اسیدهای بتا رازک نمک پتاسیم اسیدهای بتا رازک از گیاه رازک گرفته می شود و برای استفاده در هر زمان از سال، حتی در زمان جریان عسل، بی خطر است. با این حال، به عنوان یک درمان کنترل کنه در زمانی که نوزادان کمتری وجود داشته باشد، موثرتر است، زیرا از پوشش های سلولی عبور نمی کند. استفاده در طول پرورش نوزادان نیازمند کاربردهای متعدد است. دمای محیط تاثیری بر درمان Hopguard ندارد. اثربخشی متفاوت است، اما به طور کلی به اندازه سایر درمان های شیمیایی نرم بالا نیست.

http://honeyhub.ir/video/ParasiticMites.webm

مواد شیمیایی سخت

کنترل شیمیایی کنه‌های واروآ را می‌توان با استفاده از کنه‌کش‌های مختلف به دست آورد. کنه کش های مصنوعی به طور کلی موثر هستند و تا 95 درصد از جمعیت کنه ها را می کشند. از نظر تاریخی، فلووالینات و کومافوس پرمصرف‌ترین درمان‌های کنه بوده‌اند، اما کنه‌ها در برابر این مواد شیمیایی مقاومت نشان داده‌اند و باقی مانده‌ها در موم تجمع می‌یابند. در حالی که استفاده از این دو ماده شیمیایی سخت هنوز قانونی است، ما آنها را توصیه نمی کنیم و در اینجا بحث نمی کنیم. باقی مانده قارچ کش در موم می تواند به طور مستقیم به زنبورها آسیب برساند و زنبورها را بیشتر مستعد ابتلا به بیماری نوزما می کند. علاوه بر این، این باقیمانده‌ها را می‌توان در محصولات زنبور عسل یافت که باعث می‌شود آن‌ها برای مصرف‌کنندگان کمتر مطلوب باشند. مواد شیمیایی مصنوعی باید آخرین راه حل برای زنبوردارانی باشد که IPM را انجام می دهند.

آمیتراز. محبوب ترین کنه کش مصنوعی آمیتراز است (که با نام Apivar(R) فروخته می شود). آمیتراز در شکل اصلی خود به عنوان آلاینده عسل یا موم باقی نمی ماند. با این حال، مشخص شده است که برخی از متابولیت های آمیتراز باقی می مانند و یک اثر هم افزایی آمیتراز و ویروس ها وجود دارد که با افزایش مرگ و میر زنبور عسل مرتبط است. علاوه بر این، مقاومت به آمیتراز مستند شده است، بنابراین اثربخشی آن باید به دقت بررسی شود.

خلاصه

گزینه های زیادی برای کنترل جمعیت کنه واروآ در کلنی های زنبور عسل وجود دارد. هر گزینه دارای مزایا و معایبی است، اما درک مفاهیم هر انتخاب بخش مهمی از تصمیم گیری است. ما در پست دیگری روش های شناسایی و معاینه زنبور عسل برای کنه را تشریح کرده ایم. و لیکن زنبورداران باید رویکرد IPM را باید قبل از استفاده از مواد شیمیایی نرم یا سخت، به شدت به شیوه‌های فرهنگی و مکانیکی برای کنترل کنه‌ها اتخاذ نمایند. نظارت بر کنه و چرخش تیمارها برای مدیریت موثر و کاهش مقاومت به مواد شیمیایی در این آفات حیاتی است. درک و در نظر گرفتن همه گزینه ها قبل از تصمیم گیری در مورد چگونگی ادامه، به بهبود موفقیت و رفاه زنبورهای عسل کمک می کند.

برخی نکات کاربردی مبارزه با کنه در ایران

در این بخش ما مواردی را با جناب آقای مهندس کر  محقق بازنشسته مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان به گفتگو نشستیم که تقدیم حضور می شود:

مبارزه با کنه باید در 20 مرداد تا 20 شهریور در مرحله تخم گذاری و تکثیر آن در ایران اتفاق بیفتد.

حتماً سه نوبت مبارزه با کنه واروآ هر هفت روز یکبار انجام شود. رعایت این زمان برای مبارزه بر مراحل مختلف چرخه زندگی کنه اهمیت دارد.

کندوهایی که دچار کنه می شوند و مبارزه بر علیه آن ها شروعی می شود باید تغذیه مناسب داشته باشند.

برای پرورش موفق باید نژاد مناسب استفاده کنند. برخی نژادها نسبت به کنه واروآ مقاوم هستند.

اگر زنبورداران خواستند به کندویی کمک کنند، علاوه بر جمعیت شفیره هم بدهند ممکن است جمعیت پیر شده باشد و زنبو دچار خسارت شود.

تا 20 آبان می توانید از خمیرهای پروتئینه استفاده کنید از 20 آبان به بعد خمیر شیرین بدون پروتئین استفاده شود (بدون گرده، بدون سویا و ...)

نویسندگان و مترجم

Dr Gholamali Halakoo, Ph.D

محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان

Robyn Underwood, Ph.D.

مربی مروج، تخصص زنبورداری

Margarita López-Uribe, Ph.D.

استادیار متخصص حشره شناسی