ارزش غذایی گرده گل در سلامت زنبور عسل

مقدمه

گرده گل نقش مهمی در سلامت و تندرستی زنبور عسل دارد. گرده گل نه تنها منبع حیاتی مواد مغذی برای خود زنبورها است، بلکه بر سلامت کلی و بهره‌وری کلنی‌های (جمعیت) زنبور عسل نیز تأثیر می‌گذارد. در اکثر سایت‌ها به فواید گرده گل در انسان‌ها پرداخته شده یا اهمیت آن‌ها در گرده‌افشانی گیاهان بیشتر مورد توجه قرار گرفته است اما اثرات آن در زنبورهای عسل کمتر پرداخته شده است. ما در این مقاله جامع، اهمیت گرده گل در سلامت زنبور عسل، از جمله ارزش غذایی آن، نقش آن در توسعه کلنی، و تهدیدات بالقوه برای در دسترس بودن گرده را برای خود زنبورها بررسی خواهیم کرد.

ارزش غذایی گرده گل برای زنبورهای عسل

گرده زنبور عسل به دلیل محتوای غنی از مواد مغذی اغلب به عنوان غذای کامل طبیعت شناخته می شود. حاوی ترکیبی متعادل از پروتئین ها، کربوهیدرات ها، چربی ها، ویتامین ها، مواد معدنی، آنزیم ها و آنتی اکسیدان ها است. ترکیب خاص گرده زنبور عسل بسته به منابع گیاهی و منطقه جغرافیایی که در آن جمع آوری می شود می تواند متفاوت باشد.با این حال، به طور متوسط، گرده زنبور عسل تقریباً شامل موارد زیر است: 

منبع پروتئین

گرده به عنوان منبع اصلی پروتئین برای زنبورهای عسل عمل می کند و اسیدهای آمینه لازم برای فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف را برای آنها فراهم می کند. پروتئین های مشتق شده از گرده برای رشد لارو، ترشح غدد و تولید ژل رویال، ماده ای غنی از مواد مغذی که به زنبورهای جوان و ملکه تغذیه می شود، حیاتی هستند. بدون مصرف کافی گرده، کلنی های زنبور عسل ممکن است دچار توقف رشد و کاهش بهره وری شوند.

کربوهیدرات‌ها و انرژی

گرده گل علاوه بر پروتئین‌ها حاوی کربوهیدرات هایی از جمله قند و نشاسته نیز می باشد. این کربوهیدرات ها به عنوان یک منبع انرژی برای زنبورهای عسل عمل می کنند و به فعالیت های روزانه آنها مانند جستجوی علوفه، نگهداری کندو و تنظیم دما کمک می کنند. دریافت کربوهیدرات کافی از گرده برای فرآیندهای متابولیک زنبورها و حیات کلی زنبورها ضروری است.

سایر مواد مغذی ‌

• گرده زنبور عسل حاوی چربی‌های مفید از جمله اسیدهای چرب ضروری است که برای حفظ ساختار سلولی و ارتقای سلامت کلی مهم هستند.
• گرده زنبور عسل سرشار از ویتامین‌های مختلف از جمله ویتامین A، ویتامین B کمپلکس، ویتامین C، ویتامین D، ویتامین E و ویتامین K است. عملکردهای فیزیولوژیکی بهینه
• گرده زنبور عسل حاوی طیف وسیعی از مواد معدنی مانند کلسیم، منیزیم، پتاسیم، فسفر، آهن، روی و سلنیوم است. این مواد معدنی برای حفظ عملکرد مناسب سلولی، حمایت از فعالیت آنزیم ها و ارتقای سلامت کلی ضروری هستند.
• گرده زنبور عسل حاوی آنزیم‌هایی است که به هضم و جذب مواد مغذی کمک می کند. این آنزیم ها به تجزیه مواد مغذی پیچیده به اشکال ساده تر کمک می کنند که به راحتی توسط زنبورها قابل استفاده است.
• گرده گل منبع غنی از آنتی اکسیدان ها است که به محافظت از سلول های زنبورها در برابر آسیب اکسیداتیو ناشی از رادیکال های آزاد کمک می کند. این آنتی اکسیدان ها نقش حیاتی در حفظ سلامت کلی و طول عمر زنبورها دارند.

ترکیبات شیمیایی گرده گل: یک منبع غذایی کامل برای زنبور عسل

نقش گرده گل در توسعه کلنی

تغذیه لارو

گرده یک جزء حیاتی از رژیم لارو زنبور عسل است. زنبورهای پرستار گرده‌ها را جمع‌آوری و تبدیل به ماده‌ای به نام «نان زنبور عسل» می‌کنند که به لاروهای در حال رشد تغذیه می‌شود. مواد مغذی به دست آمده از گرده برای رشد لارو ضروری است و رشد سالم آنها را در زنبورهای بالغ تضمین می‌کند. در دسترس نبودن گرده کافی می‌تواند منجر به ضعیف شدن لاروها و کاهش قدرت کلنی شود.

رشد و تولید مثل ملکه

در دسترس بودن گرده با کیفیت بالا برای رشد و توانایی‌های تولیدمثلی ملکه زنبور عسل بسیار مهم است. تغذیه مناسب از گرده، ملکه را قادر می‌سازد تا تخم‌های سالم تولید کند و جمعیت کلنی قوی داشته باشد. مصرف ناکافی گرده ممکن است منجر به کاهش ظرفیت تخم‌گذاری، کاهش زنده ماندن اسپرم یا حتی نارسایی زودرس ملکه شود.

استحکام و انعطاف پذیری کلنی

یک کلنی قوی و سالم به ذخیره کافی گرده بستگی دارد. در دسترس بودن منابع گرده متنوع و مغذی، سرزندگی کلی زنبورها، قدرت سیستم ایمنی و مقاومت در برابر بیماری‌ها و انگل‌ها را تضمین می‌کند. احتمال بیشتری وجود دارد که کلنی‌های قوی مولد باشند، به طور مؤثری شهد را گل‌ها می‌کنند و با موفقیت جمعیت را پرورش می‌دهند و به بقای طولانی مدت و موفقیت جمعیت‌های زنبور عسل کمک می‌کنند.

افزایش تولید عسل

یکی از نقش‌های مهم گرده گل در کلنی، افزایش راندمان، زنده‌مانی و فعالیت کارگران چراگر هستند. با تقویت قوای جسمی زنبورهای کارگر با تغذیه گرده مقوی، سلامت و همچنین فعالیت جستجوگری او در طبیعت و جمع آوری شهد افزایش می‌یابد. بدین ترتیب کلنی ذخایر خوبی از عسل نیز برای خود تهیه می‌کند. 

خطرات فراهمی  گرده گل

از دست دادن زیستگاه و تکه تکه شدن

از بین رفتن و تکه تکه شدن زیستگاه‌های طبیعی به دلیل شهرنشینی و کشاورزی فشرده منجر به کاهش در دسترس بودن و تنوع گیاهان گلدار شده است. زنبورهای عسل برای نیازهای گرده خود به طیف وسیعی از گونه‌های گلدار متکی هستند. کاهش منابع گل می‌تواند کمیت و کیفیت گرده موجود در دسترس زنبورهای عسل را محدود کند و به طور بالقوه بر سلامت و بقای آنها تأثیر بگذارد.

قرار گرفتن در معرض آفت کش ها

استفاده از آفت‌کش‌ها، به‌ویژه حشره‌کش‌ها و علف‌کش‌ها می‌تواند اثرات مضری بر زنبورهای عسل و دسترسی آن‌ها به گرده‌ها داشته باشد. قرار گرفتن در معرض این مواد شیمیایی می‌تواند منابع گل را آلوده کند و آنها را سمی یا کمتر مغذی کند. آفت‌کش‌ها همچنین ممکن است به توانایی‌های علوفه‌جویی، مهارت‌های جهت‌یابی و سیستم ایمنی کلی زنبورها آسیب برساند و آنها را در برابر بیماری‌ها و انگل‌ها مستعدتر کند.

تغییرات اقلیم

تغییرات آب و هوایی چالش‌های مهمی را برای منابع گل و در دسترس بودن گرده برای زنبورهای عسل ایجاد می‌کند. الگوهای تغییر یافته گلدهی، رویدادهای آب و هوایی غیرقابل پیش بینی، و تغییر در توزیع گیاهان می‌تواند هماهنگی بین زنبورهای عسل و گیاهان گلدار مورد علاقه آنها را مختل کند. این اختلال ممکن است به دوره‌هایی از کمبود گرده یا عدم تطابق در دسترس منجر شود و بر سلامت زنبور عسل و توسعه کلنی تأثیر منفی بگذارد.

تغذیه گرده در زنبور عسل

در بسیاری از کتاب ها و مقالات مختلف درباره اثرات گرده گل به ویژه در فصل پاییز مطالب گسترده ای آمده است. این توجه ویژه به گرده گل شاید به ترکیبات گرده گل برگردد. هر چند در برخی مطالعات اثر تغذیه گرده گل در زمستان ‌گذرانی زنبور عسل ثابت نشده است.

در اکثر نقاط جهان یک کلنی قوی می تواند سالانه بیش از 50 کیلوگرم گرده بخورد اگر به شدت کار شود. اما در ایران، تعدادی از گونه‌ها در طول ماه‌های زمستان گل می‌دهند و زنبورداران تجاری ایران می‌توانند تولید خود را برای 12 ماه در سال‌های طولانی ادامه دهند. تقاضای سالانه گرده در کندوی تجاری ایران می تواند تا 100 کیلوگرم باشد.

به نظر می رسد تغذیه کمکی کلنی‌ها با گرده گل در زمان کمبود شهد و گرده یک راه اجتناب‌ناپذیر در حفظ و کمک به کلنی برای زمستان‌گذرانی باشد.

 اهمیت کیفیت گرده در تغذیه تکمیلی

گرده از عناصر متعددی تشکیل شده است که کلنی های زنبور عسل برای زنده ماندن به آنها نیاز دارند. اینها باید با یکدیگر در تعادل باشند. مکمل ها و جایگزین‌های گرده می‌توانند موثر باشند اما هنوز به میزان موفقیت با کیفیت خوب، گرده 100% زنبور عسل نرسیده‌اند.

در عین حال، گرده‌های بی کیفیت فاقد تعادل مطلوب مواد مغذی مورد نیاز زنبورها هستند. چربی، علاوه بر محتوای پروتئین، نسبت بین اسیدهای آمینه برای سلامت زنبورها بسیار مهم است. اخیراً، اهمیت محتوای چربی، ویتامین و مواد معدنی نیز شناخته شده است.

البته زنبورهای عسل معمولا گرده خود را از گیاهان مختلف تامین می‌کنند. زنبورهای چراگر معمولاً مسافتی بین دو تا سه کیلومتر در روز یا تا پنج تا شش کیلومتر در صورت لزوم پرواز می کنند. این بدان معنی است که آنها شهد و گرده گیاهان مختلف را جمع آوری می کنند. ترکیبی از گرده های سه یا چند منبع گل اغلب می تواند کمبودها را متعادل کند.

چرا برای زنبورهای عسل گرده می‌دهیم؟

با بازگشت به اصول اولیه برای لحظه‌ای کوتاه، اکثر زنبورداران می‌دانند که زنبورهای عسل شهد را به عنوان کربوهیدرات و گرده را به عنوان پروتئین جمع آوری می‌کنند و این پروتئین در اوایل فصل است که به کلنی کمک می‌کند تا زمستان را با موفقیت طی کنند و از طریق آن مرحله رشد بسیار مهم بهار وارد شوند.

روشهای تغذیه گرده زنبور عسل

کیک گرده: گرده گرده به صورت تجاری در دسترس بوده و به صورت مخلوط های خانگی از گرده زنبور عسل، شربت شکر و سایر مواد تشکیل شده است. این کیک در داخل کندو قرار می گیرد، معمولاً بالای قاب‌های مولد، جایی که زنبورها به راحتی می‌توانند به آنها دسترسی داشته باشند. زنبورداران می‌توانند در مواقع کمبود گرده یا زمانی که کلنی‌ها نیاز به تقویت تغذیه‌ای اضافی دارند، دانه‌های گرده تهیه کنند.

تله گرده: تله گرده‌ها وسایلی هستند که در ورودی کندو برای جمع آوری بارهای گرده زنبورهای چراگر برگشتی قرار می‌گیرند. گرده جمع آوری شده می‌تواند توسط زنبورداران برای تکمیل رژیم غذایی کلنی استفاده شود. با این حال، مهم است که از تله‌های گرده به طور عاقلانه استفاده کنید، زیرا می‌توانند مقدار گرده موجود در کلنی را کاهش دهند و به طور بالقوه به زنبورها استرس وارد کنند.

جستجوی گیاه طبیعی: روش بهتر برای به دست آوردن گرده برای زنبورهای عسل از طریق جمع‌آوری طبیعی است. زنبورها گرده‌ها را مستقیماً از گل‌ها جمع آوری کرده و آن را به کندو منتقل می‌کنند. با اطمینان از طیف متنوعی از گیاهان گلدار در مجاورت زنبورستان، زنبورداران می‌توانند منبع طبیعی و فراوان گرده را برای کلنی های خود فراهم کنند. از این رو کوچ یا مهاجرت کندوها یک روش مطمئن و خوب برای مدیریت بهینه جمعیت کلنی‌هاست.

ملاحظاتی برای زنبورداران

کیفیت و منبع گرده زنبور عسل: هنگام خرید گرده زنبور عسل یا استفاده از جایگزین گرده، مهم است که اطمینان حاصل شود که محصول با کیفیت بالا و عاری از آلودگی است. زنبورداران باید گرده را از منابع معتبری که از روش‌های مناسب برداشت و فرآوری پیروی می‌کنند، تهیه کنند.

زمان و کمیت: تغذیه با گرده زنبور عسل باید به صورت استراتژیک و با در نظر گرفتن نیازهای خاص کلنی انجام شود. معمولاً در دوره‌های کمبود گرده یا زمانی که کلنی‌ها به حمایت تغذیه‌ای نیاز دارند، ارائه می‌شود. مقدار گرده ارائه شده باید متناسب با اندازه و قدرت کلنی باشد.

مکمل، نه جایگزین: تغذیه با گرده زنبور عسل باید به عنوان مکملی برای منابع گرده طبیعی موجود در دسترس زنبورهای عسل در نظر گرفته شود. این نباید جایگزین رفتار طبیعی زنبورهای چراگر یا طیف متنوعی از منابع گل باشد که به یک رژیم غذایی متعادل کمک می‌کند.

نظارت و مشاهده: نظارت و مشاهده منظم از سلامت کلنی، رشد نوزادان و انبارهای عسل برای ارزیابی اثربخشی تغذیه با گرده زنبور عسل ضروری است. زنبورداران همچنین باید از هرگونه نشانه‌ای از مسائل مربوط به گرده، مانند نگهداری طولانی یا مصرف بیش از حد گرده، آگاه باشند.

فرمول کیک گرده (خمیر) در برخی شرکت‌های آمریکایی

فرمول خمیر گرده در برخی شرکت‌های آسیایی

فرمول گرده در برخی شرکت‌های اروپایی

برای درست کردن این فرمول‌ها معمولا مراحل زیر دنبال می‌شود.

طرز تهیه کیک گرده

برای درست کردن این فرمول ها معمولاً مراحل زیر را دنبال کنید. 

1. گرده را در مقداری آب گرم حل کنید تا به صورت خمیر درآید.
2. سپس آب و شکر را اضافه کرده و مخلوط را خوب به هم بزنید.
3. بعد از آن، موادی دیگر ( از جمله آرد سویا) را اضافه کنید و مخلوط را خوب مالش دهید تا به صورت خمیر یکنواخت درآید.
4. در صورت لزوم، می‌توانید آب یا آرد سویا اضافه کنید تا بافت خمیر به دلخواه شما شود.
5. خمیر را به صورت بسته‌های 250 گرمی با ضخامت یک سانتی‌متر روی کاغذ مومی یا پلاستیک نازک قرار دهید و آن را در دسترس زنبورها قرار دهید.

نکات مهم در تهیه خمیر گرده

برخی زنبورداران از عسل یا سرکه هم برای فرایند کیک گرده استفاده می کنند. هم زدن فرمول نقش مهمی در یکنواختی  خمیر و دسترسی یکنواخت کلنی به مواد غذایی دارد. اگر می خواهید خمیر را برای طولانی مدت نگهداری کنید باید آن را در یخچال نگهداری کنید تا فاسد نشود.

نتیجه‌گیری

گرده گل برای سلامت و تندرستی زنبورهای عسل بسیار مهم است. به عنوان یک منبع حیاتی از مواد مغذی، به ویژه پروتئین‌ها و کربوهیدرات‌ها، که برای رشد، توسعه و سرزندگی کلی آنها ضروری است، عمل می‌کند. در دسترس بودن و تنوع منابع گرده به طور مستقیم بر رشد کلنی‌ها، قابلیت‌های تولیدمثلی و انعطاف‌پذیری در برابر بیماری‌ها و انگل‌ها تأثیر می‌گذارد.

روش‌های تغذیه گرده گل متنوع بوده و بر اساس نیاز و امکانات هر زنبورداری قابل برنامه‌ریزی است. تهیه یا خرید گرده با کیفیت و عاری از عوامل بیماری‌زا نقش مهمی در کارایی و همچنین حفظ سلامت بلندمدت کلنی‌های ما دارد.

 با این حال، تهدیدهایی مانند از دست دادن زیستگاه، قرار گرفتن در معرض آفت‌کش‌ها و تغییرات آب و هوایی چالش های مهمی را برای دسترسی و کیفیت گرده گل برای زنبورهای عسل ایجاد می‌کند. برای زنبورداران، سیاست گذاران و جامعه به عنوان یک کل بسیار مهم است که حفظ محیط زیست را در اولویت قرار دهند.

اگر تجربیات مفیدی دارید که به کار سایر همکارانمان می آید لطفا در زیر همین پست به ما بگویید.