شروع زنبورداری و دنیای جذاب زنبورهای عسل

مقدمه

زنبورهای عسل (Apis mellifera L.) یکی از شناخته شده ترین، محبوب ترین و مفیدترین حشرات اقتصادی هستند. برای هزاران سال، انسان کلنی های زنبور عسل را برای به دست اوردن عسل، لارو زنبور عسل و موم غارت کرده است. در دهه های اخیر، غارت زنبور راه را برای مدیریت زنبور ها داده است. در حال حاضر، زنبورهای عسل معمولا در کندوهای مصنوعی در سراسر دنیا نگهداری می شوند و یک صنعت زنبورداری بزرگ و پیچیده خدمات ارزشمند عسل، موم و گرده افشانی را ارائه می دهد. بخش بزرگی از صنعت، که به خوبی در ایران نمایندگی می شود، به تولید انبوه ملکه ها و زنبورها برای فروش به سایر زنبورداران اختصاص داده شده است. اگر چه بسیاری از مردم زنبوردار بوده و با زنبورها زندگی می کنند، اکثر زنبورداران به صورت سرگرمی تنها چند کندو دارند و با کار کردن با این حشرات جذاب لذت می‌برند.

اگر علاقمند به شروع زنبورداری هستید ما اینجا هستیم تا به شما کلیات زنبورداری را بگوییم. اگر زنبوردار هستید می‌توانید تا پایان مطالب با ما همراه باشید و نکاتی را از دل این مطالب کشف کنید تا زنبورداری موفقت تری داشته باشید.

زیست شناسی زنبور عسل

زنبورهای عسل، مانند مورچه‌ها، موریانه‌ها و برخی از زنبورها، حشرات اجتماعی هستند. بر خلاف مورچه ها و زنبورها، زنبورها گیاه‌خوار هستند. پروتئین آن‌ها از گرده می‌آید و کربوهیدرات آن‌ها از عسل می‌آید که آن‌ها از شهد می‌سازند. حشرات اجتماعی در گروه‌هایی با هم زندگی می‌کنند، در وظایف مختلف جمع‌آوری غذا، غذا خوردن و مراقبت از جوانان همکاری می‌کنند و انواع مختلف یا "کاست" افراد را دارند. سه کاست زنبور عسل وجود دارد:

ملکه یک ماده کاملا بارور متخصص برای تولید تخم  است. هنگامی که یک ملکه می‌میرد یا از بین می‌رود، کارگران چند لارو کارگر جوان را انتخاب می‌کنند و به آن‌ها غذای خاصی به نام "ژله سلطنتی" می دهند. این لاروهای خاص به ملکه تبدیل می‌شوند. تنها تفاوت بین کارگران و ملکه‌ها کیفیت رژیم غذایی لارو است. معمولا در هر کلنی تنها یک ملکه وجود دارد. ملکه همچنین با تولید مواد شیمیایی به نام "فرومون" که رفتار زنبورهای دیگر را تنظیم می کند، بر کلنی تاثیر می گذارد. مطالعه بیشتر(اثر فرمون‌ ملکه بر مغز زنبور کارگر) ملکه تمام تخم های خود را در سلول های موم شش ضلعی ساخته شده توسط کارگران می گذارد. زنبورهای عسل جوان ("brood") چهار مرحله را پشت سر می‌گذارند: تخم ، لارو ("Larva")، شفیره غیرفعال (جمع "pupae") و بزرگسالان جوان. کاست ها زمان توسعه متفاوتی دارند (جدول 1).

کارگران ماده‌های توسعه نیافته در تولید مثل که تمام کارهای کلنی را انجام می‌دهند. یک کلنی ممکن است 2000 تا 60000 کارگر داشته باشد. این حشرات تمام وظایف نظافت، تولید موم، نگهبانی، جمع آوری شهد، گرده و آب را به عهده دارند. طول عمر کمتری نسبت به ملکه دارند ولی حضور آن ها تضمین کننده سلامتی ملکه و کندوست.

زنبورهای نر زنبورهای نر یک کلنی ممکن است در بهار و تابستان 0 تا 500  زنبور نر داشته باشد. زنبورهای نر از کندو پرواز می کنند و در هوا با ملکه‌های کلنی‌های دیگر جفت گیری می کنند. این پرواز از هم خونی و بروز صفات نامطلوب جلوگیری می‌کند.  زنبورهای نر پس از پرواز دامادی، به آغوش مرگ می‌روند. برای اینکه اندام تولید مثلی آن ها پس از جفتگیری با ملکه از بدن کنده می‌شود و آن ها پس از این کار می‌میرند.

تخم روز	لارو بالغ
لاروهای جوان	شفیره زنبور عسل

کارگران تازه متولد شده تقریبا بلافاصله شروع به کار می کنند. با افزایش سن، کارگران وظایف زیر را انجام می دهند: 

1. تمیز کردن سلول ها
2.  گردش دادن هوا با بال های خود 
3. تغذیه لارو 
4. تمرین پرواز 
5. گرفتن گرده و شهد را از زنبورهای چراگر
6. نگهبانی و محافظت در ورودی کندو 

بر خلاف کلنی های زنبورهای اجتماعی و زنبورها، کلنی های زنبور عسل سال به سال زندگی می کنند. بنابراین، بیشتر فعالیت در یک کلنی زنبور با هدف زنده ماندن در زمستان آینده است.

در طول زمستان، زنبورها در یک توپ تنگ جمع می شوند. در ماه اسفند، ملکه شروع به تخم گذاری در مرکز لانه می کند. از انجا که عسل و گرده ذخیره شده برای تغذیه این لاروها استفاده می شود، ذخایر کلنی ممکن است در اواخر زمستان زمانی که تولید تخم اغاز شده است، به طرز خطرناکی کاهش یابد، اما گیاهان هنوز شهد یا گرده تولید نمی کنند. هنگامی که بهار "جریان شهد" اغاز می شود، جمعیت زنبورها به سرعت رشد می کند. تا اواخر اسفند و فروردین، بسیاری از کلنی ها با زنبورها شلوغ می شوند و این کلنی‌هایی متراکم ممکن است با فرایندی به نام "بچه‌دهی" تقسیم شوند و  کلنی‌های جدیدی را تشکیل دهند. یک کلنی شلوغ چندین ملکه دختر را پرورش می دهد، سپس ملکه مادر اصلی با 60 درصد زنبورهای کارگر می از کلنی خارج می‌شود. این زنبورها بر روی برخی از اشیاء مانند شاخه درخت تشکیل خوشه‌ می‌دهند در حالی که زنبورهای پیشاهنگ به دنبال یک سایت لانه دائمی تر هستند - معمولا یک درخت توخالی یا دیوار خالی. در عرض 24 ساعت بچه‌دهی به لانه جدید منتقل می شود. یکی از ملکه های دختر که پشت سر گذاشته شد، کلنی اصلی را به ارث می‌برد.

پس از فصل بچه‌دهی، زنبورها بر ذخیره عسل و گرده برای زمستان تمرکز می‌کنند. در اواخر تابستان، یک کلنی دارای یک هسته از زنبورهای جوان زیر لایه‌های عسل، گرده و مخلوط گرده عسل است. در پاییز، زنبورها در نیمه پایین لانه خود تمرکز می کنند و در طول زمستان به آرامی به سمت بالا حرکت می کنند تا عسل و گرده را بخورند.

نژادهای زنبور عسل

زنبورهای عسل حشرات دنیای قدیم هستند که توسط مهاجران اروپایی به امریکای شمالی و جنوبی معرفی شده اند. شناخته شده ترین نژادهای زنبور عسل در دنیای جدید عبارتند از:

زنبورهای ایتالیایی

Apis mellifera ligustica - در اصل از ایتالیا منشا گرفته‌اند، این زنبور عسل محبوب‌ترین است. زنبورهای ایتالیایی زرد رنگ، نسبتا ملایم، زمستان خوب هستند و در بهار به سرعت رشد می کنند. انها به راحتی تحریک می شوند تا کلنی‌های همسایه ضعیف تر را غارت کنند و گاهی اوقات در زمستان به سرعت ذخیره عسل را از بین می برد.

زنبورهای کارنیولان

Apis mellifera carnica - این زنبورها در کوه های آلپ اتریش، شمال یوگسلاوی و دره دانوب سرچشمه گرفته اند. خاکستری / قهوه ای رنگند، آن‌ها بسیار ملایم، حفظ ذخایر مواد غذایی زمستان به خوبی و ساخت تا به سرعت در بهار. زنبورهای کارنیولان شانه های جدید را به ارامی می سازند و اغلب بچه دهی می کنند.

زنبورهای قفقازی

Apis mellifera caucasica - این زنبورها از کوه های قفقاز بین دریاهای سیاه و خزر سرچشمه گرفته اند. انها سرب خاکستری در رنگ، بسیار ملایم و بچه دهی به ندرت. زنبورهای قفقازی زمستان ضعیفی دارند، در بهار به ارامی رشد می کنند، مستعد ابتلا به بیماری Nosema هستند و کندوهای خود را با بره موم (رزین های درختی و موم زنبور عسل) تقویت می کنند.

زنبورهای سیاه آلمانی

Apis mellifera mellifera - در اصل از سراسر شمال اروپا، این اولین زنبور عسل بود که به دنیای جدید آورده شد. آن‌ها قهوه ای / سیاه و سفید در رنگ و زمستان خوب است. زنبورهای سیاه آلمانی عصبی و تهاجمی هستند و در بهار به آرامی رشد می کنند.

زنبور عسل آفریقایی

Apis mellifera scutellata و هیبریدهای آن - این زنبورهای عسل در سراسر شرق آفریقا سرچشمه گرفته اند. در دهه 1950، این نژاد به برزیل وارد شد و شروع به مهاجرت به سمت شمال کرد. در مقایسه با نژادهای اروپایی، این زنبور و هیبریدهای آن بسیار دفاعی هستند، لانه های کوچکتری دارند و بیشتر بچه دهی می کنند. زنبورهای عسل آفریقایی در دهه 1950 مناطق خاصی از ایالات متحده را کلنی‌های کردند.

آماده شدن برای پرورش زنبورها

زنبورهای عسل را می توان تقریبا در هر جایی نگه داشت که گیاهان گلدار  وجود دارند که شهد و گرده تولید می‌کنند. یک سایت برای کندوهای زنبور عسل را انتخاب کنید که گسسته است، از باد محافظت می شود و تا حدی سایه دار است. اجتناب از نقاطی از حیاط که در آن هوای سرد و مرطوب در زمستان است. کارشناس امور دام یا تعاونی زنبورداران شهرستان شما می تواند اسامی زنبورداران محلی و شرکت‌های پشتیبان زنبور عسل را که منابع کمک و اطلاعات هستند، به شما بدهد.

در روستاها یا شهرک ها شما می توانید این کار را شروع کنید. به همسایگان غیر زنبوردار توجه کنید. کندوها را طوری قرار دهید که مسیرهای پرواز زنبور عسل از پیاده‌روها، زمین های بازی یا سایر مناطق عمومی عبور نکنند. مسئولیت پذیری شما در این راه تضمین ادامه فعالیت زنبورداری است. در آب و هوای خشک، زنبورها ممکن است اب را از استخرهای شنا یا شیرهای آب همسایه جمع آوری کنند. از این کار با دادن یک منبع آب به زنبورها در حیاط خود مانند یک ظرف با چوب شناور یا تراشه‌های استیروفوم حل می‌شود. اجسام شناور از غرق شدن زنبورها جلوگیری می‌کنند.

تجهیزات زنبورداری

یک کندو جدید با زنبورها و تجهیزات اساسی حدود 5 میلیون تومان  هزینه دارد. قطعات کندو به ابعاد استانداردی برش داده می شوند که تقلید از فضایی است که زنبورها به طور طبیعی بین شانه های خود می گذارند. همیشه این ابعاد را دقیقا در صورتی که کندوهای زنبور عسل خود را بسازید، بازتولید کنید. شما به تجهیزات زیر نیاز خواهید داشت.

کندوی زنبور عسل کندو

کندوی زنبور عسل از اجزاء زیر ساخته شده است:

1. کف کندو- پایه چوبی که کندو بر روی آن قرار دارد. تخته پایین را روی اجر یا بلوک های بتنی قرار دهید تا آن را از زمین دور نگه دارید. برخی کندوها کف باز هستند که برای تهویه در مناطق معتدل و گرم خوب است. در زمستان باید کف این کندوها باید بسته شود.
2. قاب‌ها - قاب‌های چوبی که برگ‌های موم را نگه می دارند و با شکل سلول های شش ضلعی حک می شوند. زنبورها از برگ مومی برای ساخت شانه های مستقیم استفاده می کنند.
3. بدنه کندو یا اتاق پرورش- جعبه چوبی بزرگ که دارای 10 قاب چوبی است. این فضا (لانه تخم ) برای پرورش بچه‌ها و ذخیره عسل برای استفاده زنبورها محفوظ است. یک یا دو بدنه کندو را می‌توان برای لانه بچه استفاده کرد. کندوی دوجداره یا کلفت در مناطق سرد زمستان شایع است. زنبورداران در مناطقی با زمستان های ملایم تنها از یک کندوی یک جداره نازکتر استفاده می کنند.
4. شبکه مانع ملکه -  شبکه مانع ملکو بین کندو و طبق (برای تولید عسل) قرار داده می‌شود. این دستگاه ملکه را در لانه بچه نگه می دارد، بنابراین بچه ها در عسل های فوق العاده رخ نمی دهند. حذف معمولا لازم نیست اگر دو بدن کندو استفاده می شود.
5. طبق -  طبق کم عمق با قاب شانه که در ان زنبورها ذخیره عسل مازاد خود را ذخیره می کنند. این عسل همان عسلی است که برداشت می شود.
6. پوشش داخلی - مانع از اتصال شانه به پوشش بیرونی می شود و فضای هوای مرده را عایق می کند.
7. پوشش بیرونی - حفاظت از اب و هوا را فراهم می کند.

دودی

با ارزش ترین ابزار برای زنبورهای کار دودی است. دودی زنبورها را ارام می کند و سوزش را کاهش می دهد. نی کاج، چمن و کرباس سوخت دود خوبی هستند.

اهرم

یکی از لوازم ضروری و مهم زنبورداری اهرم زنبورداری است که از آن برای کارهای زیادی در زنبورداری استفاده می شود. این ابزار میله ای برای باز کردن کندو در صورت چسبیدن آن به بدنه کندو، جابجایی قاب ها و برداشت و بالا آوردن آن ها استفاده می شود.

لباس و دستکش

از سر و بازوها در برابر نیش محافظت کنید. پس از کسب تجربه، اکثر زنبورداران ترجیح می دهند بدون دستکش کار کنند.

شربت‌خوری

از آن برای خوراندن و تغذیه شربت شکر  به زنبورها در اوایل بهار و پاییز استفاده می شود.

لیست آدرس های تامین کنندگان تجهیزات زنبور را بررسی کنید. قطعات چوبی بیرونی باید حداقل با رنگ روغنی خوب پوشش داده شوند. برای به حداکثر رساندن عمر قطعات بیرونی، ابتدا انها را در نگهدارنده چوب نفت مس فرو ببرید، سپس انها را رنگ کنید.

ابعاد قاب‌های کوچک، متوسط و عمیق

خرید و انتقال کلنی‌ها

ساده ترین و گاهی اوقات بهترین راه برای شروع نگهداری زنبورها، خرید دو کلنی از یک زنبوردار محلی معتبر است. خرید دو کلنی به جای یکی به شما اجازه می دهد قاب‌های بچه و عسل را مبادله کنید اگر یک کلنی ضعیف تر از دیگری شود و نیاز به تقویت داشته باشد. قبل از خرید، ترتیب بازرسی کلنی را بدهید.

خرید زنبورها فقط در تجهیزات استاندارد

زنبورداران صالح معمولا یک یا دو کندوی با جمعیت خوب در کندوی اصلی و  با کمی عسل در طبق بالا به شما خواهند داد. از فروشنده بپرسید که ایا طبق‌ها متفاوت مرتب شده اند. وضعیت تجهیزات ممکن است منعکس کننده مراقبت زنبورها باشد، بنابراین به کلنی‌ها در چوب فاسد و رنگ نشده مشکوک باشید. هنگامی که کلنی باز می شود، زنبورها باید به اندازه کافی آرام و زیاد باشند تا بیشتر فضاهای بین شانه ها را پر کنند. شما می توانید جمعیت اطراف هر قاب را به دقت بررسی کنید و بر اساس جمعیت پوشیده شده خرید را انجام دهید.

اطمینان حاصل کنید که هر کندو حداقل 9 قاب دارد. یک ملکه خوب حداقل پنج یا شش شانه از بچه‌ها خواهد داشت و تخم ها را در یک الگوی ثابت قرار می دهد تا تعداد کمی از سلول های پرش وجود داشته باشد. به دنبال علائم بیماری کندو و لارو پروانه مومی باشید (به بخش "بیماری ها و افات زنبور عسل" مراجعه کنید).

جابجایی کلنی‌های زنبور عسل در طول زمستان راحتر است برای اینکه آن‌ها سبک تر و  کم جمعیت‌تر است. جابجایی کندو  یک کار دو نفره است. ورودی کندو را با یک تکه صفحه نمایش پنجره تاشو ببندید، ترک های دیگر را با نوار چسب مهر و موم کنید، طبق را به یکدیگر و به کندو اصلی و پایین با مواد اصلی کندو ببندید و سپس کندو را به یک کامیون یا تریلر جابجا کنید. کندوها رو محکم ببند به یاد داشته باشید که ورودی های کندو را پس از جابجایی کندوها باز کنید. اصول کوچ را  می توانید در اینجا بخوانید.

استقرار کندوهای خریداری شده

راه دیگر برای شروع نگهداری زنبورها، خرید زنبورها و ملکه های بسته بندی شده و انتقال زنبورها به تجهیزات جدید است. زنبورها به طور معمول در بسته های 2 تا 5 پوندی حدود 9000 تا 22000 زنبور عسل ارسال می شوند. پس از رسیدن بسته های شما، بسته ها را در جای خنک و سایه  نگه دارید. یک تخته پایینی با یک بدنه کندو تنظیم کنید و نیمی از قاب های آن را بردارید. مقداری شربت شکر (یک قسمت شکر: یک قسمت آب) درست کنید و زنبورها را به شدت روی صفحه اسپری کنید. زنبورها خود را روی شربت می ریزند و چسبناک می شوند و ریختن آنها را آسان می کند. درب بسته را باز کنید، قوطی شربت را که برای حمل و نقل ارائه شده است بردارید، ملکه آویزان شده در قفس خود را پیدا کرده و بردارید و دوباره بسته را ببندید. قفس ملکه دارای سوراخ هایی در دو سر آن است که با چوب پنبه پوشیده شده است و یک انتهای آن به وضوح با "آب نبات ملکه" سفید پر شده است. چوب پنبه را از این انتها بردارید و قفس ملکه را بین دو قاب مرکزی در کندو آویزان کنید. کارگران از طریق آب نبات غذا می خورند و به تدریج ملکه را رها می کنند.

در مرحله بعد، بسته را به آرامی بچرخانید تا همه زنبورها به صورت توده ای در پایین تکان بخورند، به سرعت درب آن را بردارید و زنبورها را داخل کندوی بالای ملکه تکان دهید. همانطور که زنبورها به آرامی در سراسر کندو پخش می شوند، قاب هایی را که قبلاً برداشته اید به آرامی برگردانید. پوشش داخلی و خارجی را با احتیاط روی کلنی جدید خود قرار دهید و به طور مداوم با شربت قند زنبورهای خود تغذیه کنید تا زمانی که جریان شهد طبیعی شروع شود. بعد از دو روز، بررسی کنید که آیا زنبورها ملکه را از قفس رها کرده اند یا خیر. اگر او آزاد شد، احتمالاً او را خواهید دید که به آرامی روی یکی از شانه های مرکزی راه می رود. اگر زنبورها هنوز او را رها نکرده اند، قفس ملکه را تا زمان رهاسازی به کندو برگردانید. یک هفته پس از آزادی ملکه، دوباره کلنی را بررسی کنید. در این زمان، باید شانه های موم سفید در حال ساخت با سلول های حاوی شربت، تخم مرغ یا لارو جوان را پیدا کنید. اگر تخم روز پیدا نکردید، ممکن است ملکه مرده باشد و باید فوراً تعویض شود. یک ملکه دیگر سفارش دهید و او را مانند قبل معرفی کنید.

گرفتن بچه کندو

راه دیگر برای شروع، یافتن و استقرار بچه کندو است. گاهی اوقات بچه کندوها در مکان های قابل دسترس مانند شاخه های پایین درخت جمع می شوند و صاحبان املاک معمولا مشتاق هستند که زنبوردار آنها را از بین ببرد. اگر گروهی را پیدا کردید که به طور ایمن در دسترس باشد، یک سطل پلاستیکی پنج گالن با نوعی پوشش سوراخ شده مانند پرده پنجره تهیه کنید. روی دسته را به شدت با شربت شکر اسپری کنید، سطل را زیر آن قرار دهید، سپس شاخه را تکان دهید تا زنبورها در سطل جابجا شوند. سطل را بپوشانید و بچه کندو را مانند زنبورهای بسته بندی شده در کندو نصب کنید (به جز مراحل نصب ملکه در قفس). 

مدیریت زنبور عسل

مدیریت حول جریان های شهد طبیعی برنامه ریزی شده است. زنبورداران می خواهند که کلنی هایشان قبل از شروع جریان شهد به حداکثر قدرت برسانند. به این ترتیب زنبورها عسل را به‌عنوان مازاد ذخیره می‌کنند که زنبوردار می‌تواند به‌جای استفاده از عسل برای تکمیل انباشت بهاره‌شان، برداشت کند. جریان شهد بین شمال و جنوب ایران بسیار متفاوت است (جدول 2) بنابراین وظایف زنبورداری خود را با توجه به جریان شهد در منطقه خود برنامه ریزی کنید.

تغذیه و داروسازی باید از اسفند تا فروردین انجام شود. ملکه ها تخمگذاری را در مهر از سر می گیرند و پس از آن تولید مولد به سرعت برای تامین نیروی کار بهار تسریع می یابد. برخی از کلنی ها به تغذیه تکمیلی نیاز دارند. اگر زمانی که کلنی ها را از پشت بلند می کنید سبک هستند، به شربت شکر نیاز دارند. شربت (یک قسمت شکر: یک قسمت آب) را مخلوط کرده و زنبورها را تغذیه کنید. مکمل های گرده موجود در بازار، پروتئین اضافی را برای رشد جمعیت فراهم می کنند. به همه داروها به اندازه کافی زودتر تغذیه کنید تا قبل از شروع جریان شهد، دوره های قطع مصرف مشخص شود.

تا اواسط فروردین، کندوها برای بررسی دقیق آماده می شوند. در روزهای گرم (حداقل 45 درجه فارنهایت)، کلنی ها را از نظر رشد جمعیت، ترتیب لانه نوزادان و علائم بیماری بررسی کنید. کلنی هایی با بچه های کمتر از حد متوسط را می توان با دادن قاب هایی از نوزادان مهر و موم شده از همسایگان قوی تر تقویت کرد. اگر از دو طبق استفاده می کنید، بیشتر زنبورها و نوزادان ممکن است در قسمت بالایی بدن با فعالیت کمی در قسمت پایینی باشند. اگر چنین است، طبق های کندو را برعکس کنید و قسمت بالایی را در پایین قرار دهید. این کار احتقان را از بین می برد و از بچه‌دهی جلوگیری می کند. اگر از یک کندو استفاده می کنید، با تهیه عسل فوق العاده بالای یک ماده حذف کننده ملکه، احتقان را برطرف کنید. باید از بچه دهی پرهیز کرد زیرا قدرت کلنی را به شدت کاهش می دهد.

ملکه های پستی معمولاً تا هفته آخر ماه اردیبهشت حتی خرداد ماه در دسترس هستند. زنبورداری سالانه، چه در اوایل بهار و چه در پاییز، یکی از بهترین سرمایه گذاری هایی است که یک زنبوردار می تواند انجام دهد. در مقایسه با ملکه‌های مسن‌تر، ملکه‌های جوان بیشتر تخم‌گذاری می‌کنند و سطوح بالاتری از فرمون ترشح می‌کنند که به نوبه خود کارگران را به علوفه‌جویی، سرکوب بچه دهی و سرکوب شیوع بیماری تحریک می‌کند. برای سلطنت یک کلنی، ملکه قدیمی را پیدا کنید، بکشید و دور بریزید. اجازه دهید کلنی به مدت 24 ساعت بدون ملکه بماند و سپس ملکه جدید را همانطور که در بخش "نصب زنبورهای بسته بندی شده" توضیح داده شده در قفس خود معرفی کنید. با یک ملکه جدید، می‌توانید با گرفتن قاب‌هایی از نوزادان، عسل و زنبورها از یک کلنی قوی (با پشت سر گذاشتن ملکه قدیمی)، قرار دادن آنها در بدنه کندوی جدید با ملکه جدید و سپس حرکت کندو جدید، کلنی جدیدی ایجاد کنید. به یک مکان جدید این "شکاف" کنترل شده یک کلنی به زنبوردار اجازه می دهد تا فرآیند بچه دهی را مدیریت کند. بچه دهی و میل به بچه دهی در کلنی قوی تسکین می یابد و زنبورهای خارج شده به جای گم شدن در یک کندوی مدیریت شده نگهداری می شوند.

اگر کلنی‌های خود را تغذیه می کنید، آنها را دارویی می کنید، آنها را ملکه می کنید و بچه کندو را کنترل می کنید، آنها باید به اندازه کافی قوی باشند تا شهد اضافی را تا اواسط اردیبهشت تا خردادماه جمع آوری کنند. این زمان اضافه کردن عسل فوق العاده بالای بدن کندو است. اضافه کردن مقدار زیادی از طبق برای تطبیق شهد ورودی و جمعیت بزرگ زنبور. این امر جستجوی علوفه را تحریک می کند و بچه دهی در اواخر فصل را محدود می کند. هنگامی که شهد وارد می شود، زنبورها آن را در سلول ها قرار می دهند و آن را تا حدود 18 درصد آب تبخیر و غلیظ می کنند. وقتی زنبور عسل را می پوشاند، عسل رسیده در نظر گرفته می شود. در زمان برداشت، از مواد دافع زنبورهای موجود در بازار استفاده کنید تا زنبورها را از طبق‌ها دور کنید.

همه عسل ها شبیه هم نیستند. معمولاً عسل‌های روشن‌تر قیمت بالاتری دارند و بیشتر زنبورداران سعی می‌کنند عسل‌های تیره‌تر را با عسل‌های روشن‌تر مخلوط نکنند. با زنبورداران محلی برای تعیین زمان مناسب برای برداشتن عسل خود مشورت کنید.

در اواخر تابستان و اوایل پاییز، تولید نوزادان و تولید عسل کاهش می یابد. برخلاف فصل بهار، اکنون باید زنبورها را با دادن یک یا دو قاب عسل به آنها شلوغ کنید. این امر زنبورها را مجبور می کند که عسل را در لانه مولدین ذخیره کنند. کلنی ها معمولا در دو طبق کندو یا در یک کندوی بی طبق و حداقل یک شان پر عسل زمستان گذرانی خوبی خواهند داشت. اگر در یک طبق و یک قاب عسل زمستان گذرانی می کنید، حذف کننده ملکه را بردارید تا ملکه بتواند در طول زمستان به داخل عسل حرکت کند. کلنی های قوی در اواخر پاییز باید حداقل 100 پوند وزن داشته باشند. اگر کندوها سبک هستند، با شربت سنگین (دو قسمت شکر: یک قسمت آب) به آنها بدهید.

استخراج یا فرآوری عسل

عسل به عنوان عسل "استخراج شده" فروخته می شود - عسل مایع از شانه های مومی استخراج می شود. عسل "شان" یا عسل "شانه" - عسلی است که هنوز در شانه مومی طبیعی خود است. و "تکه" عسل - ترکیبی از عسل استخراج شده و قطعاتی از شانه.

تجهیزات استخراج عسل تخصصی بوده و نشان دهنده یک سرمایه گذاری یکباره در حدود 20 میلیون تومان برای تجهیزات جدید است. تجهیزات استفاده شده اغلب با صرفه جویی قابل توجهی در دسترس هستند. ابزارها و روش های اساسی برای استخراج عسل عبارتند از:

پولک تراش یا چاقوی باز کردن درپوش - یک چاقوی گرم شده برای برش دادن سرپوش ها از شانه های عسل.

مخزن باز کردن درپوش - ظرفی برای دریافت سرپوش ها. درپوش‌های مرطوب روی صفحه می‌ریزند و عسل به ته مخزن می‌چکد و از یک لوله بیرون می‌آید.

استخراج کننده (اکستراکتور) - درام حاوی یک سبد سیمی چرخان. شانه های بدون درپوش در سبد قرار می گیرند و سبد با دست یا موتور چرخانده می شود. عسل از شانه ها به طرفین مخزن پرتاب می شود و از طریق لوله تخلیه می شود.

صافی - توری از صفحه یا پارچه درشت که مستقیماً زیر لوله استخراج قرار دارد. این مواد بقایای های بزرگ مانند موم و زنبورهای مرده را فیلتر می کند.

مخزن ذخیره سازی - یک مخزن بزرگ با یک لوله یا "دروازه عسل" در پایین. همانطور که عسل در مخزن ته نشین می شود، حباب های هوا و زباله های کوچک به سمت بالا بالا می آیند و می توان آنها را از بین برد و به عسلی که از خروجی عسل به داخل بطری می ریزیم اجازه می دهد شفاف و جذاب باشد.

گاهی اوقات عسل رس می بندد یا کریستاله می شود. این یک فرآیند طبیعی است و عسل هنوز کاملاً خوراکی است. اگر عسل بطری دانه بندی شده است، درب آن را باز کرده و شیشه را در ظرف آب روی حرارت ملایم 48 تا 60 درجه سانتی گراد قرار دهید. عسل را حرارت داده و هم بزنید تا دوباره مایع شود. دقت کنید که حرارت بالاتر خواص خوب عسل را از بین می برد.

بسته بندی عسل به صورت شان یا شانه

عسل شانه به تجهیزات تخصصی کمی نیاز دارد، بنابراین راه خوبی برای شروع یک زنبوردار جدید است. شرکت های عرضه کننده سوپر عسل شانه ای ویژه برای تولید عسل شانه در مقاطع یک کیلو گِرد یا مربعی ارائه می دهند. عسل «شانه بریده» ساده ترین و کم هزینه ترین عسل برای تولید است. با برش شانه، کل شانه از قاب جدا می شود و سپس به بخش های کوچکتر بریده می شود و در جعبه های پلاستیکی مخصوص بسته بندی می شود. صرف نظر از این تغییرات، تمام عسل های شانه به یک زیرسازی فوق العاده نازک نیاز دارند. عسل شانه را یک شب قبل از فروش فریز کنید تا هر گونه تخم و لارو پروانه مومی از بین برود.

عسل تکه ای با قرار دادن یک تکه عسل شانه بریده در یک شیشه و پر کردن بقیه شیشه با عسل استخراج شده درست می شود. به یاد داشته باشید که ابتدا عسل شانه را فریز کنید.

جمع‌آوری موم

پوشش های مومی یک محصول جانبی ارزشمند استخراج هستند. پس از خشک شدن سرپوش ها، آن ها را در آب بشویید تا عسل تمام شود. سرپوش ها را ذوب کنید، موم را از پارچه توری صاف کنید و آن را در قالب نان یا قالب مشابهی بریزید. شرکت های تامین کننده می توانند با صرفه جویی قابل توجهی، آجرهای موم شما را به برگ موم جدیدی تبدیل کنند. دقت داشته باشید که ترشح موم کار تک تک زنبورهای 13 تا 19 روزه است و شهد و گرده زیادی صرف ترشح آن می شود. حتی توصیه می شود در صورت سیاه نشدن شانه های مومی آن ها را مجددا در کندو با رعایت نکات ایمنی از جمله کنترل پروانه موم خوار مجددا در کندو استفاده کنید.

گرده افشانی

بسیاری از محصولات با ارزش از گرده افشانی حشرات (انتقال گرده از یک گل به گل دیگر) سود می برند. این فرآیند باعث افزایش عملکرد میوه و اغلب اندازه میوه می شود. زنبورهای عسل گرده افشان های مهمی هستند زیرا می توان آنها را مدیریت کرد و به راحتی به مکان های کشت منتقل کرد. بر اساس گزارش فائو، ارزش افزوده کشاورزی حاصل از گرده افشانی زنبور عسل بیش از 150 میلیارد دلار در سال است که 30 میلیارد دلار آن مختص بخش کشاورزی است و بسیاری از زنبورداران از اجاره کلنی‌ها برای گرده افشانی درآمد اضافی کسب می کنند. در برخی کشورها کندوهای زنبور عسل برای گرده افشانی سیب، زغال اخته، خیار و هندوانه اجاره داده می شود. توصیه های حرفه ای برای تعداد کندوهای مورد نیاز برای گرده افشانی خوب متفاوت است، اما برای این محصولات معمولاً از یک کلنی در هکتار استفاده می شود.

بیماری ها و آفات زنبور عسل

نوزادان زنبور عسل و بالغین توسط باکتری ها، ویروس ها، تک یاخته ها، قارچ ها و کنه های انگلی عجیب و غریب مورد حمله قرار می گیرند. علاوه بر این، تجهیزات زنبور عسل توسط حشرات دیگر مورد حمله قرار می گیرند. مبارزه با بیماری و آفات مستلزم هوشیاری مداوم زنبوردار است. طبق سرشماری سالیانه، تمام کلنی های در ایران باید در جهاد کشاورزی ثبت شوند. هر زنبوردار مسئول تماس با بخش برای بازرسی حداقل هر 18 ماه یکبار (هر 12 ماه برای تولید کنندگان زنبور ملکه و بسته بندی) است. برای کمک به ثبت نام و بازرسی کندوهای خود به نماینده توسعه زنبورداری استان خود مراجعه کنید.

لوک آمریکایی

امریکن فولبرود (AFB) یک بیماری باکتریایی لارو و شفیره است. این باکتری هاگ های بسیار پایداری را تشکیل می دهد که می تواند توسط زنبورهای بالغ و تجهیزات آلوده پخش شود. رنگ لاروهای آلوده از سفید مرواریدی سالم به قهوه ای تیره تغییر می کند و پس از پوشاندن می میرند. سرپوش های بچه های مرده به سمت داخل فرو می روند و اغلب سوراخ می شوند. AFB را با فشار دادن یک چوب کوچک یا خلال دندان به نوزاد مرده، مخلوط کردن آن و سپس خارج کردن جرم بررسی کنید. نوزادان کشته شده توسط AFB رشته ای هستند و حدود 1 اینچ طناب می شوند. کلنی‌ها با AFB باید توسط بازرس زنبور عسل سوزانده شوند. ایالت جورجیا برای کمک به جبران خسارت به زنبورداران غرامت پولی می پردازد. برای جلوگیری از AFB، در اوایل بهار و پاییز، آنتی بیوتیک Terramycin® را طبق دستورالعمل برچسب به کلنی ها بدهید. حداقل چهار هفته از آخرین درمان با Terramycin تا اولین جریان شهد باقی بماند.

بیماری‌ها و آفات زنبور عسل

زنبور عسل و لاروهای آن توسط باکتری ها، ویروس ها، پروتوزان ها، قارچ ها و کنه های انگلی عجیب و غریب مورد حمله قرار می گیرند. علاوه بر این، تجهیزات زنبور توسط حشرات دیگر مورد حمله قرار می گیرد. کنترل بیماری و آفات نیاز به هوشیاری مداوم توسط زنبوردار دارد.

ثبت نام و بازرسی

طبق قانون، تمام کلنی‌ها زنبور عسل در استان گلستان باید در اداره کل دامپزشکی استان گلستان ثبت شوند. هر زنبوردار مسئول تماس با اداره برای بازرسی حداقل یک بار در هر 18 ماه (هر 12 ماه برای تولید کنندگان ملکه و بسته زنبور عسل) است.

بیماری ها

لوک آمریکایی (AFB)

یک بیماری باکتریایی لارو و شفیره است. این باکتری ها اسپورهای بسیار پایدار را تشکیل می دهند که می توانند توسط زنبورهای بالغ و تجهیزات آلوده گسترش یابند. لاروهای آلوده رنگ خود را از یک مروارید سفید سالم به قهوه ای تیره تغییر می دهند و پس از بسته شدن می میرند. درپوش از brood مرده غرق به داخل و اغلب سوراخ. AFB را با قرار دادن یک چوب کوچک یا خلال دندان در تخم مرده، مخلوط کردن ان و سپس برداشت توده بررسی کنید. بچه هایی که توسط AFB کشته می شوند، رشته ای خواهند بود و حدود 1 اینچ طناب خواهند داشت. کلنی ها با AFB باید توسط یک بازرس زنبور عسل سوزانده شود. زنبورداران گلستانی می توانند برای جبران خسارت به دلیل از دست دادن کلنی به دلیل AFB به اداره کل دامپزشکی استان گلستان مراجعه کنند.

لوک اروپایی (EFB)

یک بیماری باکتریایی لارو است. بر خلاف AFB، لاروهای الوده به EFB قبل از اینکه بسته شوند، می میرند. لاروهای الوده در کف سلول های خود پیچ خورده اند، به رنگ خامه ای تغییر می کنند و ظاهر صاف "ذوب شده" دارند. از انجا که باکتری EFB اسپورهای مداوم را تشکیل نمی دهد، این بیماری به اندازه AFB خطرناک نیست. کلنی ها با EFB گاهی اوقات پس از شروع جریان شهد خوب، خود به خود بهبود می یابند.

نوزاد گچی (Chalkbrood)

یک بیماری قارچی لارو است. لاروهای الوده به رنگ سفید گچی تبدیل می شوند، سخت می شوند، سپس سیاه می شوند. Chalkbrood در شرایط مرطوب در اوایل بهار شایع تر است. کلنی‌ها معمولا خود به خود بهبود می یابند.

نوزوما (Nosema)

یک بیماری گسترده از زنبورهای بالغ است. در بهار، کلنی ها الوده به ارامی یا اصلا رشد نمی کنند. زنبورها ضعیف به نظر می رسند و ممکن است در اطراف جلوی کندو بخزند. درمان nosema با تغذیه مواد مخدر Fumidil® B در شربت قند در بهار و پاییز. دارو را بلافاصله قبل یا در طول جریان شهد تغذیه نکنید.

آفات مهم زنبور عسل

سوسک های کوچک کندو (SHB)

این سوسک ها بومی افریقای جنوبی هستند که در انجا تنها کمترین اسیب را به زنبورهای عسل می رسانند. با این حال، در جنوب شرقی ایالات متحده، انها می توانند فشار جدی بر کلنی ها ضعیف یا کلنی‌های باشند که در یک حالت غیر طبیعی کوچک مانند هسته جفت گیری ملکه یا کندوهای مشاهده ای مدیریت می شوند. سوسک های بالغ حدود 1/4 اینچ طول، سیاه و سفید، بسیار فعال و به شدت زره پوش هستند به طوری که کشتن انها دشوار است. لاروها به طور سطحی شبیه لاروهای پروانه مومی هستند، اما لاروهای SHB کوچکتر و قوی تر هستند و دافع نور خورشید را نشان نمی دهند. بهترین پیشگیری این است که کلنی های زنبور عسل را قوی و عاری از سایر عوامل استرس زا نگه دارید. سوسک های بالغ را می توان با هر تعداد تله سوسک موجود در کاتالوگ های زنبورداری به دام انداخت، حتی اگر اثربخشی تله ها خوب نباشد. لاروها در خاک مقابل کندوها مدفوع می کنند و تحقیقات نشان داده است که نماتدهای خاک درنده Steinernema riobrave و Heterorhabditis indica، که از تامین کنندگان مزرعه ارگانیک در دسترس هستند، کنترل خوبی از لاروهای SHB را فراهم می کنند و احتمالا به کاهش جمعیت SHB کمک می کنند.

کنه های تراشه (Varroa)

این کنه ها تقریبا به اندازه یک سر پین هستند و به رنگ مس هستند. کنه های ماده به زنبورهای بالغ می چسبند و خون انها را می مکند. سپس ماده ها وارد سلول تخم زنبور می شوند و چندین فرزند تولید می کنند که به نوبه خود خون زنبور در حال رشد را می مکند. کلنی های الوده تقریبا همیشه در عرض سه تا چهار سال می میرند مگر اینکه درمان شوند. سطح کنه کلنی را می توان با نگه داشتن تراکم زنبور عسل (تعداد کندو در هر سایت) به عنوان کم به عنوان عملا ممکن است، با استفاده از ملکه مقاوم در برابر کنه ژنتیکی، و با استفاده از کف کندو صفحه نمایش به حداقل رساند. کلنی‌ها از لحاظ تاریخی به خوبی به برنامه های کاربردی Miticide Varroa در اواخر ماه مرداد و دوباره در دوره های تولید کم، معمولا ابان- آذر پاسخ می دهند. Miticides در حال حاضر در برابر Varroa موثر است شامل amitraz (Apivar®)، اسید اگزالیک، اسید فرمیک (MiteAway Quick Strips®) یا تیمول (Apiguard® و Api-Life VAR®).

پروانه موم خوار (Galleria mellonella)

این افت بدنام از تجهیزات زنبورداری است. پروانه های بالغ در نزدیکی شانه های مومی تخم می گذارند، سپس لاروهای انها از تخم بیرون می ایند و شروع به سوراخ کردن شانه ها برای خوردن اوار در سلول ها می کنند. لاروهای پروانه شانه ها را خراب می کنند و انها را با پارچه و مدفوع گچ می کنند. زنبورهای عسل معمولا در محافظت از کلنی های خود در برابر لاروهای پروانه بسیار خوب هستند. اگر اسیب پروانه در یک کلنی یافت شود، مشکل دیگری (معمولا از دست دادن ملکه) وجود دارد که ابتدا کلنی را تضعیف می کند. اسیب پروانه شایع ترین در طبق ذخیره شده از شانه است. محافظت از طبق ذخیره شده با انباشته انها را بالاتر از پنج طبق کندو. تمام ترک ها را ببندید، کریستال های پارادی کلرو بنزن (paradichlorobenzene) را در بالای پشته قرار دهید و پشته را با یک درب بپوشانید. کریستال ها را دوباره پر کنید تا تبخیر شوند.

کنه های تراشه (Varroa)

این کنه ها تقریبا به اندازه یک سر پین هستند و به رنگ مس هستند. کنه های ماده به زنبورهای بالغ می چسبند و خون انها را می مکند. سپس ماده ها وارد سلول تخم زنبور می شوند و چندین فرزند تولید می کنند که به نوبه خود خون زنبور در حال رشد را می مکند. کلنی های الوده تقریبا همیشه در عرض سه تا چهار سال می میرند مگر اینکه درمان شوند. سطح کنه کلنی را می توان با نگه داشتن تراکم زنبور عسل (تعداد کندو در هر سایت) به عنوان کم به عنوان عملا ممکن است، با استفاده از ملکه مقاوم در برابر کنه ژنتیکی، و با استفاده از کف کندو صفحه نمایش به حداقل رساند. مستعمرات از لحاظ تاریخی به خوبی به برنامه های کاربردی Miticide Varroa در اواخر ماه ژوئیه و دوباره در دوره های تولید کم، معمولا نوامبر - دسامبر پاسخ می دهند. Miticides در حال حاضر در برابر Varroa در گلستان موثر است شامل amitraz (Apivar®)، اسید اگزالیک، اسید فرمیک (MiteAway Quick Strips®) یا تیمول (Apiguard® و Api-Life VAR®). 

پروانه موم خوار (Galleria mellonella)

این افت بدنام از تجهیزات زنبورداری است. پروانه های بالغ در نزدیکی شانه های مومی تخم می گذارند، سپس لاروهای انها از تخم بیرون می ایند و شروع به سوراخ کردن شانه ها برای خوردن اوار در سلول ها می کنند. لاروهای پروانه شانه ها را خراب می کنند و انها را با پارچه و مدفوع گچ می کنند. زنبورهای عسل معمولا در محافظت از کلنی های خود در برابر لاروهای پروانه بسیار خوب هستند. اگر اسیب پروانه در یک کلنی یافت شود، مشکل دیگری (معمولا از دست دادن ملکه) وجود دارد که ابتدا کلنی را تضعیف می کند. اسیب پروانه شایع ترین در supers ذخیره شده از شانه است. محافظت از سوپر ذخیره شده با انباشته انها را بالاتر از پنج بدن کندو. نوار تمام ترک ها را بست، کریستال های paradichlorobenzene را در بالای پشته قرار دهید و پشته را با یک درب بپوشانید. کریستال ها را دوباره پر کنید تا تبخیر شوند. 

کلونی زنبورهای ناخواسته

وقتی زنبورهای عسل بچه می دهد و کلنی‌های جدیدی ایجاد می‌کنند، اغلب به داخل درختان توخالی یا حفره‌های داخل دیوار خانه‌ها حرکت می‌کنند. غیر زنبورداران به دیدن کلنی های زنبورهای طبیعی عادت ندارند و ممکن است با ترس و خصومت نسبت به آنها واکنش نشان دهند. اغلب از زنبورداران خواسته می شود که فردی را از شر کلنی های زنبورهای ناخواسته خلاص کنند. فردی که دارای کلنی زنبورهای طبیعی است ابتدا باید تصمیم بگیرد که آیا مشکل واقعا وجود دارد یا خیر. زنبورهای عسل، حتی آنهایی که در دیوارهای خانه هستند، هیچ آسیبی به ساختار وارد نمی کنند. زنبورهای بلند بالای درخت یا در دیوارهای طبقه بالایی معمولاً آنقدر از مردم دور هستند که عملاً هیچ شانسی برای نیش زدن وجود ندارد. مگر اینکه مردم مستقیماً با زنبورها روبرو شوند، صاحب ملک باید آنها را فرصتی جالب برای مطالعه طبیعت در نظر بگیرد.

اگر تصمیم به ریشه کنی زنبورهای عسل از فضای خالی دیوار دارید، آماده پرداخت هزینه خدمات یک زنبوردار با تجربه و یک نجار باشید. برای حل دائمی مشکل، باید کل لانه و زنبورها برداشته شود و ورودی دوباره بسته شود. فقط اسپری کردن داخل ورودی لانه با حشره کش کافی نیست زیرا پس از تحلیل رفتن حشره کش، حفره و شانه ها برای دسته های زنبورهای آینده جذاب است. علاوه بر این، اگر زنبورهای داخل دیوار کشته شوند اما لانه آن برداشته نشود، شانه ها دیگر تهویه نمی شوند و موم و عسل ممکن است ذوب شوند و دیوارهای داخلی را لکه دار کنند. یک زنبوردار با تجربه می تواند لانه را در معرض دید قرار دهد و زنبورها را جدا کرده و شانه کند. مالک ملک مسئول استخدام نجار برای مهر و موم مجدد فضای خالی است.

جمع‌بندی

زنبورداری شغل شیرینی است، اگر علاقمند به راه اندازی کسب و کار کوچک یا تفریحی در کنار کارهای دیگر هستید  شناخت انواع زنبور عسل، نژادهای مختلف، مراحل آمده شدن برای شروع زنبورداری، خرید کندو و تجهیزات، کوچ و استقرار کندوها، مدیریت پرورش، برداشت عسل و بیماری ها و آفات ضروری است. ما نحوه خرید کندو و تجهیزات زنبور عسل و همچنین نحوه پرورش، کوچ و همچنین برخی بیماری های زنبور عسل را به صورت ساده بیان کردیم. امیدواریم که مطالب این پست به درد شما بخورد و به شما در فعالیت زنبورداری کمک کند.